128 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği Mahkeme yersiz ödemeler dışındaki diğer bazı konularda da kamu makamlarının kendilerine bırakılan takdir alanını aştığına karar vermiştir. Diğer pek çok karar arasında iyi yönetişim ilkesi bağlamında ele alınan Tevfik Baltacı kararında Mahkeme idarenin kusurundan kaynaklı olarak ölüm maaşının olması gerekenden beş yıl sonra yatırılmaya başlanmasının ve idarenin kendi kusurunu giderecek bir telafi metodu önermemesinin başvurucuya orantısız bir külfet yüklediği sonucuna ulaşmıştır.146 Yeşim Bullock davasındaysa başvurucu, babasının ölümünden haberdar olmaması nedeniyle yetim aylığı için başvuru süresini kaçırmasından ötürü kendisine aylık bağlanmamasından yakınmaktadır. Mahkeme başvurucunun 13 yaşında evlat edinilmesi nedeniyle babasından uzakta yaşadığına dair iddiasının yeterince incelenmeden mücbir sebep sayılmamasının başvurucuya aşırı ve katlanılmaz külfet yüklediğinden bahisle ihlal sonucuna ulaşmıştır.147 Diğer bir davada emekli ikramiyesinin ödeme tarihindekiler yerine emekli aylığının bağlandığı tarihteki katsayılara göre ödenmesinin enflasyonun etkisiyle başvurucuya ağır bir külfet yüklediğine karar verilmiştir.148 Sonuç olarak mülkiyet hakkı, özellikle de İHAM’ın Gaygusuz ve Stec ve diğerleri kararlarının ardından sosyal güvenlik hakkı lehine serpilerek bu kapsamda ortaya çıkan pek çok karmaşık sorunun bireysel başvuru mekanizmaları çerçevesinde ele alınmasını sağlamaktadır. Bu kapsamdaki koruma taraf devletlere belirli nitelikleri haiz bir sosyal güvenlik sistemi oluşturma ödevi yüklemese de gönüllü olarak sunulan ve mülk veya meşru beklenti oluşturan ödenekler mülkiyet hakkı çerçevesinde korunabilmektedir. Belirli hak öznelerinin sistemden dışlanması, ödemelerin azaltılması/kesilmesi gibi müdahalelerde Mahkemelerin üstlendiği asli rol, başvurucunun sosyoekonomik koşullarını iyileştirmek değil mülkiyet hakkı kapsamındaki çıkarlarıyla kamu yararı arasındaki adil dengenin kurulmasında hakemlik yapmaktır. Buna karşılık Mahkemelerin gerçekleştirdiği denetimin sosyoekonomik etkileri hafife alınmamalıdır. Zira özellikle de İHAM’ın esasa dair değerlendirmelerinde hak öznelerinin sosyoekonomik koşulları davanın seyri üzerinde etkili olmuştur ve verilen kararların pek 146 Besime Çetin, B. No: 2014/17809, 8/11/2017. 147 Yeşim Bullock, B. No: 2014/13223, 20/9/2017. 148 Ferda Yeşiltepe [GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017. Benzer yönde bkz. Ökkaş Şahin, B. No: 2019/11913, 19/1/2022.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1