Türkiye Barolar Birliği Dergisi 173.Sayı

130 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği şılık sekizinci maddenin pek çok meseleye temas eden geniş kapsamı çeşitli sosyoekonomik çıkarları korumaktan da geri kalmamaktadır. Bunun temel nedeni sekizinci madde kapsamında korunan kişisel özerklik, fiziksel ve zihinsel bütünlük, aile yaşamı, konut gibi menfaatlerin, hak öznelerinin sosyoekonomik durumundan bağımsız bir biçimde değerlendirilemeyeceği gerçeğidir. Bu kapsamda İHAM, özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı çerçevesinde sağlık hakkı,153 çalışma hakkı,154 barınma hakkı,155 yeterli yaşam standartlarına sahip olma hakkı156 ve nihayet sosyal güvenlik hakkı kapsamında yer alan çeşitli menfaatleri ele almaktadır. Sözleşme’nin diğer maddeleri gibi özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı da öznelerine belirli bir miktarda sosyal güvenlik yardımı verilmesini veya belirli bir yaşam düzeyi sunulmasını garanti etmemektedir. Buna karşılık sahip olduğu kapsayıcı koruma alanı sayesinde sekizinci madde ve özellikle de aile yaşamına saygı hakkı, sosyal güvenlik hakkının koruma alanıyla örtüşebilmektedir. Bu örtüşme en başta ebeveyn ödenekleri ve aile yaşamını desteklemeyi amaçlayan diğer sosyal ödenekler kapsamında ve ayrımcılık yasağıyla bağlantılı olarak gerçekleşmiştir.157 Mahkemenin sergilediği yaklaşıma göre taraf devletin aile yaşamını desteklemek için öngördüğü sosyal ödemeler, aile yaşamını ve ailenin organize olma biçimini etkileyebilmektedir. Bu nedenle taraf devletler bu kapsamdaki ödenekleri aile yaşamına saygı hakkına uygun bir biçimde düzenlemelidir.158 Konuya dair içtihadın evriminden söz etmeden önce Mahkemenin sosyal güvenlik ödemelerine dair davalarda mülkiyet hakkı ile özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkını uygulama pratiğine karşılaştırmalı bir biçimde temas etmek gerekir. Sosyal ödeneklerle ilgili başvurularda zaman zaman mülkiyet hakkıyla özel yaşama ve aile yaşamı153 Pentiacova ve diğerleri/Moldova, B. No: 14462/03, 04/01/2005. 154 Denisov/Ukrayna. 155 Yordanova ve diğerleri/Bulgaristan; Marzari/İtalya. 156 Lacatus/İsviçre (hukuki özet), B. No: 14065/15, 19/01/2021. 157 Dhahbi/İtalya, B. No: 17120/09, 08/04/2014, § 41; Mata Estevez/İspanya, B. No: 56501/00, 10/05/2001; Klaus Kapuy, “Social Security and the European Convention on Human Rights: How an Odd Couple Has Become Presentable”, European Journal of Social Security, 2007, C. 9, S. 3, ss. 230–33. 158 Konstantin Markin/Rusya, B. No: 30078/06, 22/03/2012, § 130.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1