131 TBB Dergisi 2024 (173) Enes KETHÜDA na saygı hakkı birlikte gündeme gelebilmektedir. Nitekim Mahkeme sosyal ödemelerle ilgili bazı başvurularda her iki hakkı birlikte uygulamaktadır.159 Bu kapsamda önemli olan, uyuşmazlık konusunun kendine özgü koşullarında Mahkemenin otonom bir biçimde yorumladığı mülk veya meşru beklenti kavramları kapsamına girip girmediği ve başta aile yaşamı olmak üzere sekizinci maddenin alt başlıklarını ne ölçüde ilgilendirdiğidir. Söz misali emeklilik ödeneklerine ilişkin meseleler çoğunlukla aile yaşamını doğrudan ilgilendirmediği için mülkiyet hakkı kapsamında ele alınmaktadır. Buna karşılık Mahkeme gerektiğinde şikâyet konusunun bağlamsal yönünü hesaba katarak sekizinci maddeyi uygulanabilir bulabilmektedir. Örneğin Mahkeme Moskal/Polonya başvurusunda emekli maaşının başvurucuların ağır hasta olan çocuklarına bakma araçları olmasını ve aile bütçesinin temelini oluşturmasını dikkate alarak sekizinci maddeyi uygulanabilir bulmuştur.160 Bunun gibi Mahkeme yetim aylığı gibi sosyal aylıklara yönelik müdahalelerin, henüz küçük yaştaki hak öznelerinin özel ve aile yaşamının normal gelişimini olumsuz yönde etkileme potansiyelini dikkate alarak sekizinci madde kapsamında görülebileceğini kabul etmektedir.161 Buna karşılık sosyal yardımlarla ilgili başvurularda Mahkemenin genel eğiliminin, meseleyi öncelikle mülkiyet hakkı kapsamında ele almak şeklinde olduğunu belirtmek gerekir. Dahası Mahkeme mülkiyet hakkı bağlamında kabul edilebilir gördüğü pek çok başvuruda meseleyi ayrıca özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı kapsamında ele almayı gerekli görmemektedir. Ayrıca bizzat ifade ettiği üzere Mahkemenin sosyal güvenlik ödemeleriyle özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı arasındaki ilişkiye dair yaklaşımı, mülkiyet hakkıyla olan ilişkiye dair yaklaşımına nazaran muğlaktır.162 Mahkeme ebeveynlik izni ödeneğiyle ilgili Petrovic/Avusturya kararından itibaren sosyal güvenlik yardımıyla ilgili şikâyetlerin sekizinci madde kapsamında korunabileceğini kabul etmektedir. Erkek 159 Şerife Yiğit/Türkiye, B. No: 3976/05, 02/11/2010; Aldeguer Tomás/İspanya, B. No: 35214/09, 14/06/2016. 160 Moskal/Polonya, § 93. 161 European Court of Human Rights, “Guide on the case-law of the European Convention on Human Rights: Social Rights”, 2022, s. 39, https://www.echr.coe.int/ documents/d/echr/Guide_Social_rights_ENG(30/11/2023). 162 Moskal/Polonya, § 94; Beeler/İsviçre, §§ 54, 56, 58.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1