136 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği Mahkemenin esasa dair inceleme yaptığı tek dava olan Devrim Alyüz davasında başvurucu, kendisine bağlanan engelli aylığının sonradan getirilen kriterler nedeniyle kesilmesinden yakınmıştır. Kapsam konusunda tatmin edici bir açıklama sunmayan Mahkemenin başvuruyu aylığın engelli olan başvurucunun özerk yaşama kabiliyeti üzerindeki etkisi nedeniyle Anayasa’nın 17. maddesinde yer alan maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkı kapsamında gördüğü anlaşılmaktadır.178 Esasa ilişkin değerlendirmesinde Mahkeme, engelli ödeneğinden yararlanmak için hane halkı gelirinin belirli bir miktarın altında olması gerektiğine dair sonradan getirilen koşulun başvurucunun aylığının tamamen kesilmesine neden olmasını ölçüsüz bulmuştur. Mahkeme Anayasa’nın 65. maddesinde yer alan devletin sosyal ödevlerinin sınırı hükmüne ve taraf devletin sosyoekonomik alandaki geniş takdir alanına atıf yaparak şikâyet konusu gelir limiti ölçütünün, ödenekleri sosyal yardımlara daha fazla ihtiyaç duyanlara yönlendirme amacı bakımından elverişli ve gerekli olduğunu kabul etmiştir. Buna karşılık Mahkeme, ödeneğin tamamen kesilmesi tedbirinin hâlihazırda hassas durumda olan başvurucuyu aşırı bir külfet altına soktuğu, kamu yararıyla başvurucunun çıkarları arasında adil denge gözetmediği ve dolayısıyla orantısız sonucuna ulaşmıştır.179 Sonuç olarak her iki Mahkemenin kararları göz önünde bulundurulduğunda sosyal güvenlik hakkı-özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı arasındaki örtüşme hakkında şunlar söylenebilir: Birincisi, sosyal güvenlik hakkı, mülkiyet hakkıyla kıyaslandığında özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkı kapsamında sınırlı düzeyde ve sınırlı türdeki ödenekler bağlamında gündeme gelmiştir. Bu durumun temel nedeni, iç hukukta öngörülen sosyal ödeme biçimlerinin haklı beklenti oluşturma ihtimalinin özel yaşama ve aile yaşamına temas etme ihtimalinden fazla olmasıdır. İkincisi, yetkili makamlar aile yaşamını desteklemek için herhangi bir sosyal güvenlik sistemi kurmak veya sosyal ödeme yapmak zorunda değildir. Ancak taraf devlet özel yaşama veya aile yaşamına saygı duyma yöntemi olarak bir sosyal ödenek öngörmüşse bu ödeneğe yönelik müdahaleler sekizinci maddenin gerek178 Devrim Alyüz, § 51. 179 ibid, §§ 73-85.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1