Türkiye Barolar Birliği Dergisi 173.Sayı

140 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği “Her ne kadar sekizinci madde sosyal yardım hakkını güvence altına almasa da bir devletin böyle bir hak yaratırken sekizinci madde kapsamındaki yükümlülüklerinin ötesine geçmeye karar vermesi halinde -ki bu Sözleşme’nin 53. maddesi uyarınca kendisine açık bir imkândır- bu hakkın uygulanmasında 14. madde anlamında ayrımcı tedbirler alamaz… Sonuç olarak, sekizinci maddeyle birlikte okunan 14. maddenin kapsamı, tek başına okunan sekizinci maddenin kapsamından daha geniş olabilir.”.193 Dolayısıyla belirli standartlara sahip bir sosyal güvenlik sistemi kurma konusunda herhangi bir yükümlülük altında olmamalarına karşın taraf devletler, özel yaşamı ve aile yaşamını destekleyen sosyal ödemeler öngördüklerinde bunu ayrımcılık yasağına uygun olarak yapmalıdır. Aile yaşamını ve özel yaşamı ilgilendirdiği ölçüde çocuk yardımı,194 ebeveynlik izni ödeneği,195 iş göremezlik ödeneği,196 ölüm aylığı,197 maluliyet aylığı,198 emeklilik aylığı,199 kaza ve sağlık ödeneği200 gibi sosyal ödeneklerin ayrımcı uygulamaları, ayrımcılık yasağını özel yaşama ve aile yaşamına saygı hakkıyla bağlantılı olarak uygulanabilir kılmıştır. Ayrımcılık yasağı kapsamındaki testinde Mahkeme, farklı muamelenin varlığını tespit ettikten sonra taraf devletin farklı muamele için meşru gerekçe sunup sunmadığını ve ileri sürülen meşru amaçla hak öznelerinin katlandığı külfet arasında adil bir denge olup olmadığını denetlemektedir.201 Mahkemenin bu kapsamdaki testi, ileri sürülen meşru nedenin ağırlığına, şikâyetin konusuna ve ayrımcılığın türüne dayanmaktadır. Sosyal güvenlik hakkına ilişkin başvurular taraf devletin sosyoekonomik politikalarıyla yakından bağlantılı olduğundan Mahkeme bu kapsamda taraf devletlere belirli ölçüde takdir alanı tanıma eğiliminde olmaktadır. Söz gelimi Mahkeme bu makalede sıklıkla atıf yapılan Stec ve diğerleri/Birleşik Krallık kararında kadınların 193 Beeler/İsviçre, §§ 61-63 (vurgu eklenmiştir). 194 Niedzwiecki/Almanya. 195 Petrovic/Avusturya; Konstantin Markin/Rusya. 196 Di Trizio/İsviçre. 197 Yocheva ve Ganeva/Bulgaristan. 198 Belli ve Arquier-Martinez/İsviçre, 65550/13, 11/12/2018. 199 Şerife Yiğit/Türkiye; Moskal/Polonya. 200 P.B. ve J.S./Avusturya, B. No: 18984/02, 22/07/2010. 201 ESKHK de sosyal haklarla ilgili oldukça benzer bir ayrımcılık testi yapmaktadır. (CESCR, General Comment No. 20, §. 13.).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1