209 TBB Dergisi 2024 (173) Lale Burcu ÖNÜT II. YÜKSEKÖĞRETİM DİSİPLİN SORUŞTURMALARINDA SAVUNMA HAKKININ SINIRLARI A. Savunma Sınırını Aşan İfadeler Anayasamızın 26. maddesinde, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesinde de ifade özgürlüğü düzenlenmiştir. İfade özgürlüğü sınırsız olmayıp, AİHS m.10’da da belirtildiği üzere ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin yayılmasının önlenmesi veya yargı erkinin yetki ve tarafsızlığının güvence altına alınması amacıyla sınırlanabilir. Anayasa Mahkemesi yükseköğretim öğrencilerinin ifade özgürlüğünü değerlendirdiği bir kararında, öğrencilerin ifade özgürlüğüne yönelik getirilen düzenlemeler bakımından eğitimin derecesinin büyük önem taşıdığı, eğitimin derecesi arttıkça öğrencinin ifade özgürlüğüne yönelik müdahalelerin azalması gerektiği belirtilmiştir. Kararda, “…yükseköğretim kurumlarının düzeninin sağlanması amacıyla disiplin kurallarının öngörülmesi ve uygulanması mümkün olmakla birlikte bilimsel üretimin merkezlerinden biri olarak kabul edilen üniversitenin yerleşkesinde ifade özgürlüğü ortamının oluşturulması zorunludur. Bu bağlamda özgür düşüncenin ve eleştirel aklın beşiği olarak görülen akademide farklı düşüncelere sahip olan, ifadelerini açıklama şekilleri keskin olabilecek üniversite öğrencilerine daha fazla hoşgörü gösterilmesi gerekmektedir. İfade özgürlüğü, üniversite öğrencileri de dahil olmak üzere herkesin görüş ve fikirlerini serbestçe anlatabilmesi, başkalarına aktarabilmesi ve yayabilmesi imkânına sahip olması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla üniversite öğrencileri, söz konusu görüş ve fikirleri tartışmalı olsa veya rağbet görmese dahi ifade etme özgürlüğünün sıkı korumasından yararlanmalıdır…” gerekçesine yer verilmiştir.49 Disiplin soruşturmalarında savunma çerçevesindeki ifadelerin savunma dokunulmazlığı kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Türk Ceza Kanunu’nun iddia ve savunma dokunulmazlığı başlıklı 128. maddesinde, “Yargı mercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı 49 Anayasa Mahkemesi, E. 2023/78, K. 2024/55, T. 22.02.2024, p. 29, RG, T. 19.04.2024, S. 32522.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1