234 Yasal Önalım Hakkı ve Bu Hakkın Kullanılmasında Fiili Taksim Olgusu duğu hallerde yasal önalım hakkı yoktur.15 Bu kapsamda yasal önalım hakkının sahibi; paylı mülkiyete tabi taşınmazdaki hali hazırdaki paydaşlardan biridir.16 2. Önalım Olayının Gerçekleşmesi Önalım olayı;17 taşınmaz üzerindeki mülkiyet payının tamamen veya kısmen bir bedel karşılığında satılması olarak tanımlanabilir.18 TMK md.732 hükmünde bu durum “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” denilerek ifade edilir. Önalım olayı, önalım hakkının kullanılmasına olanak veren durumdur.19 Önalım olayı (önalım olgusu); ivazlı, isteğe bağlı ve cüzi halefiyet yoluyla gerçekleşen devirlerde söz konusu olmaktadır.20 TBK m.240 hükmü uyarınca paydaşlardan birinin payını üçüncü kişiye satması halinde önalım olayı gerçekleşip önalım hakkı kullanılabileceği gibi pay ile ilgili olarak satışa eşdeğer bir ekonomik işlemin gerçekleşmesi halinde de önalım hakkı kullanılabilir.21 Ancak bu hususta bazı tartışmalar mevcuttur. Doktrindeki ağırlıklı görüş22 sözleşmesel önalım hakkı için öngörülen TBK m.240 hükmünün yasal önalım hakkı için de kullanılabileceğini öne sürmektedir. Doktrindeki diğer görüş23 ise hükmün lafzından hareket etmekte ve TMK’da açıkça öngörülmeyen satışa eşdeğer ekonomik işlemin kanuni önalım hakkı bakımından uygulanamayacağını ifade etmektedir. Kanımızca doktrindeki ağırlıklı görüş daha isabetlidir. 15 Eren, s.410-411. 16 Suata, s.41; Mert Yaşar, Yeni Medeni Kanun’da Önalım Hakkına İlişkin Değişiklikler, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi”, C. 1, S.2, s.s. 423434, s.425. 17 Başka bir ifadeyle “önalım olgusu”, bkz: Eren, s.412; Akçaal, Mehmet, Eşya Hukuku, Ankara, 2021, s.477. 18 Akıntürk, s.553; Oğuzman/Öz, s.634; Kırkbeşoğlu, s.15; Suata, s.45. 19 Kırkbeşoğlu, s.49. 20 Akçaal, s.477. 21 Kırkbeşoğlu, s.50. 22 Sirmen, s.476; Mustafa Alper Gümüş, Türk Medeni Kanunu’nun Getirdiği Yeni Şerhler, İstanbul, 2007, s.453; Sinan Okur, “Önalım Olgusuna Dair Yeni Bir Kategori; Ekonomik Bakımdan Satışa Eşdeğer İşlem Kavramı Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C:9, S:1, s.s.101-258, s.124 vd.; Kırkbeşoğlu, s.75-76. 23 Suata, s.51; Ekrem Yıldız, Önalım Davaları, İstanbul, 2008, s.32.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1