239 TBB Dergisi 2024 (173) İlknur DENİZ Yasal önalım hakkının kullanılamayacağı diğer hal bağışlamadır. Çünkü bağışlama satıştan farklı olarak ivazsızdır. Ancak gerçekte satış olduğu halde bağışlama gibi gösterilen devirlerde önalım hakkı kullanılabilir.51 Önalım hakkına konu payın maliki ölürse miras bırakan önalım hakkına konu payı da kapsayan ölüme bağlı tasarruf yapmış olması mümkündür. Böyle bir halde veya taşınmazın mirasın paylaşılması sırasında mirasçılardan birine özgülenmesi ve buna benzer sebeplerle edinilmesi durumunda da yasal önalım hakkından bahsedilemez.52 Mülkiyetin devri amacına yönelik; trampa sözleşmesinde,53 arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinde önalım hakkı kullanılamaz. Ayrıca vakıf kurulmasında, kamulaştırmada, mahkeme kararıyla mülkiyetin kazanılmasında ve intifa hakkı tesisinde önalım hakkı kullanılamaz.54 Önalım hakkının kullanılamayacağı haller kısmında önalım hakkından vazgeçilmesi veya feragat edilmesi hususu da açıklanabilir. Önalım hakkından feragat edilmesi durumunda önalım hakkı kullanılamaz. Feragat, mutlak feragat ve nispi/kısmi feragat (vazgeçme) olarak ikiye ayrılmaktadır.55 Mutlak feragat ile hak sahibi bütün paydaşlar lehine veya bütün muhtemel önalım olguları için kanuni önalım hakkı ortadan kalkmaktadır, nispi feragat (vazgeçme) durumunda ise; sadece belirli bir satış için veya birkaç paydaş lehine hakkı kullanmaktan vazgeçildiği için hak ortadan kalkmamakta, sadece hakkın kullanmaktan vazgeçildiği satışta veya vazgeçilen paydaşlara karşı önalım hakkı kullanılamamaktadır.56 TMK m.733 hükmü57 kapsamında mut51 Ertaş, s.394; Esener/Güven, s.260. 52 Kırkbeşoğlu, s.193-194. 53 Doktrinde bu hususta aksi görüş de bulunmaktadır. Bu görüşe göre; para ile değişebilen, değerinin belirlenmesi mümkün olan misli eşya ile kurulan trampa sözleşmelerinde önalım hakkı kullanılabilir. Bkz: N. Feyzi Feyzioğlu, Şuf’a Hakkı, İstanbul, 1959, s.247; Kırkbeşoğlu, s.93. 54 Ayan, s.466-468. 55 Eren, s.428-429, Ayan, s.473. 56 Akçaal, s.482. 57 Türk Medeni Kanunu Madde 733/2: “Önalım hakkından feragatin resmî şekilde yapılması ve tapu kütüğüne şerh verilmesi gerekir. Belirli bir satışta önalım hakkını kullanmaktan vazgeçme, yazılı şekle tâbidir ve satıştan önce veya sonra yapılabilir”.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1