249 TBB Dergisi 2024 (173) İlknur DENİZ lerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerin önlenmesi olarak belirlenir. Kanunu incelediğimizde esas olarak tarım arazileri üzerinde durulduğu ve tarımsal arazi bütünlüğünün sağlanarak toprağın korunması ve tarımsal üretimin arttırılmasının amaçlandığı ifade edilebilir. B. Özel Kanunda Düzenlenen Tarımsal Önalım Hakkının Amacı TKAKK kapsamında düzenlenen önalım; sınırdaşlık ilişkisine dayalı yasal (tarımsal) haktır.91 Tarımsal önalım hakkı; tarım arazisinin üçüncü kişiye satılması durumunda, sınırdaş tarım arazisi malikine üçüncü kişi ile yapılan sözleşme ile aynı şartlarda söz konusu tarım arazisini öncelikle satın alma yetkisi veren haktır.92 Tarımsal önalım hakkı, kanundan doğan eşyaya bağlı yenilik doğuran haktır ve dava yoluyla kullanılması zorunludur.93 Kanun koyucu tarafından düzenlenen tarımsal önalım hakkının amacı; tarım arazilerinin büyüklüklerini arttırma, söz konusu bu arazilerin ekonomik bakımdan aileleri geçindirebilecek duruma gelmesini sağlayarak tarımsal faaliyetleri arttırmaktır.94 TKAKK m.8/i hükmünde;95 tarım arazisi üzerinde aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığı bulunuyorsa; paydaşlardan birinin payını üçüncü kişiye satması halinde diğer ortakların önalım hakkına sahip olduğu hükme bağlanmıştır. Ancak esasen söz konusu hükmün uygulamada pratik faydasının olmayacağı açıktır. TMK m.379 hükmüne göre; aile malları ortaklığında ortaklar, ortaklığa giren mallara elbirliği halinde maliktir. Dolayısıyla aile malları ortak91 Bkz: Osman Açıkgöz, Tarım Arazilerinde Yasal Önalım Hakkı (Tarımsal Önalım Hakkı), İstanbul, 2022. 92 Açıkgöz, s.43-44. 93 Açıkgöz, s.44. 94 Melek Bilgin Yüce, “Tarım Arazilerinde Sınırdaş Parselin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Sonuçları”, SÜHFD., 2022, C. 30, S. 2, s.s.787-822, s.793. 95 TKAKK madde 8/i: 8/C maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığı kurulduğu takdirde, ortaklardan birinin payını üçüncü bir kişiye satması hâlinde, diğer ortaklar önalım hakkına sahiptir. (Mülga fıkra: 28/10/2020-7255/20 m.) Önalım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanunu hükümleri uygulanır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1