253 TBB Dergisi 2024 (173) İlknur DENİZ TKAKK m.8/İ/II hükmünde düzenlenen önalım hakkının kullanılabilmesi için; tarım arazisi niteliğinde taşınmaz olmalı, gerçekleşmiş satış araziye paydaş veya sınırdaş olmayan üçüncü kişiye yapılmış, nihayet bu hakkı kullanacak kişi satış konusu tarım arazisine sınırdaş tarım arazisi maliki olmalıdır. Tarım arazisi niteliğinde taşınmaz satışında anılan şartlar mevcutsa sınırdaş arazi maliki önalım hakkını kullanabilirdi. Sınırdaş tarım arazi maliklerine tanınmış önalım hakkının kullanılmasına değinilebilir. TKAKK m.8/İ/III hükmü kapsamında sınırdaş tarım arazi maliklerine tanınan önalım hakkının kullanılmasında TMK hükümleri uygulanırdı. Sınırdaş tarım arazi maliklerine tanınan önalım hakkı yasal önalım hakkı kabul edilmekteydi ve bunun kullanılması TMK 732-734 hükümlerine tabiydi.105 Bu kapsamda yasal önalım hakkının kullanılması hakkında önceki açıklamalar geçerlidir.106 Tarımsal önalım hakkının tek bir sınırdaş arazi maliki tarafından kullanılması kolaydı. Ancak birden fazla sınırdaş malik önalım hakkından yararlanırsa hâkim tarımsal bütünlüğü önceleyerek mülkiyetin kime devredilmesi gerektiğine karar verirdi.107 Kanun’da tarımsal bütünlük kavramı tanımlanmamıştır. Doktrindeki yazarlara göre108 tarımsal bütünlük; satışa konu arazi ile önalım hakkını kullanan sınırdaş tarım arazisinde aynı türden faaliyetlerin yapılmasıdır. Dolayısıyla birden fazla sınırdaş tarım arazi maliki önalım hakkını kullanırsa hâkim aynı türde tarımsal faaliyet icra edenleri birleştirmeye meylederdi. IV. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ TMK kapsamında; paylı mülkiyet konusu taşınmazlarla ilgili olarak paydaşlara önalım hakkı tanınmasının amacı; paylı mülkiyet ilişkisine üçüncü kişilerin girmesini engelleyerek taşınmazın tek elde toplanmasına hizmet etmektir. TKAKK mülga olan m.8/İ/II hükmünde sınırdaş tarım arazi maliklerine önalım hakkının tanınmasının amacı da tarımsal arazilerin bölünerek küçülmesini önlemek, büyümesini 105 Kayacan, s.543. 106 Bkz: Başlık: 2.2.4. 107 Şahin, s.919; Kayacan, s.576; Kırkbeşoğlu, s.26; Suata, s.22; Özçelik, Değerlendirme, s.104; Adıgüzel, s.128. 108 Adıgüzel, s.128; Şahin, s.909-910; Özçelik (Değerlendirme), s.104.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1