257 TBB Dergisi 2024 (173) İlknur DENİZ rum tarım yapılan araziler üzerinde mevcut olduğunda hal biraz daha farklı olmaktadır. Paylı mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde kişilerin tarım yapabilmesi için pek çok durumda payları kendi arlarında paylaşmaları gerekmektedir. Herkesin kendi payına düşen kısımda yaptığı tarımsal faaliyet ile kazandığı kazanç ve yaptığı masraflar farklı olabilir. İşin niteliği gereği paylı mülkiyete konu tarım arazilerinin birçoğu zaten fiili olarak taksim edilmiş durumdadır. Tarımsal işlerin gerektirdiği her fiili taksim olgusunun dürüstlük kuralı bahane edilerek önalım engeli sayılması yanlıştır. Çünkü diğer paydaşın söz konusu payı satın alarak yürüttüğü tarımsal faaliyetin kapsamını genişletmesi ve paylı mülkiyet ilişkisine üçüncü kişilerin girmesinin engellenmesi ratio legis’e uygundur. Ayrıca TMK m.733 hükmüne göre; paydaşlar resmi sözleşme yaparak bu sözleşmeyi tapu kütüğüne şerh ettirmek suretiyle önalım hakkından feragat edebilir. Dolayısıyla paydaşların fiili taksim ile önalım hakkının kullanmaktan vazgeçtikleri her somut olayda söylenemez. Önalım hakkını kullanmaktan vazgeçen paydaşın bu iradesini ortaya koyma yolu TMK md.733 hükmünde yer alır. Bu olanağa sahip olduğu halde TMK m.733’te öngörülen işlemleri yerine getirmemiş paydaşın yalnızca fiili taksimin varlığına dayanılarak önalımdan vazgeçmiş sayılması asıl dürüstlük kuralı ile bağdaşmaz. Sonuçta mülkiyet hakkı anayasal bir haktır ve bu hakka yönelik kısıtlamalar dar yorumlanır. Bu kısıtlamaların genişletilmesi Anayasa’ya aykırı olur. Önalım hakkı sahibinin ve alıcının haklarının tartılmasında hassasiyet gözetilmelidir. Bazı somut olaylarda fiili taksim olgusunun varlığının pekâlâ önalım hakkının kullanılmasını engelleyici rol oynayabilir. Yalnız öncelikle fiili taksim olgusunun şartları belirlenmeli, daha sonra her somut olay bakımından titizlikle değerlendirme yapılarak karar verilmelidir. Mevcut uygulamanın aksine fiili taksimin varlığı halinde önalım davasının reddedilmesi istisna sayılabilir, paydaşlar arasında fiili taksim bulunsa dahi önalım hakkının kullanılması diğer şartlar da mevcutsa kabul edilebilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1