279 TBB Dergisi 2024 (173) Alihan AYDIN bir sınıflandırmaya tâbi tutulur. Ne var ki anılan sebepler sınırlı olmadığından başkaca hukuki sebeplerle kazandırma işleminin yapılması da mümkündür. İşte bu sebeplerden biri de “teminat” sebebidir.13 Buna göre, örneğin bir eşyanın mülkiyetinin borçlu tarafından alacaklıya alacağın ödenmesini güvence altına almak amacıyla devrinde (bu olasılıkta kazandırıcı işlem, yani eşya üzerindeki mülkiyet hakkının alacaklıya geçirilmesi tasarruf işlemi mahiyetindedir) hukuki sebep “teminat” olduğu gibi, yine bir alacağın güvence altına alınması için sebebi gösterilmeyen borç ikrarında (BK m. 18) bulunulmasında da (bu örnekte ise kazandırıcı işlem borçlandırıcı işlem niteliğindedir) hukuki sebep “teminat”tır. Bu son olasılıkta sebebi gösterilmeyen borç ikrarı ile alacaklının elde ettiği teminat/güvence, salt borç ikrarına dayanarak alacağını talep imkânına kavuşması, alacağın doğmadığını ispat yükünün borçlu üzerinde kalmasıdır. Böylelikle taraflar arasında görülecek bir alacak davasında alacağının varlığını ispat zımnında alacaklı sadece bu ikrara dayanmakla yetineceği gibi adi haciz yoluyla başlatılacak bir takipte borçlunun itirazı üzerine takip durunca -varsa- imzası ikrar edilmiş veya noterlikçe tasdik edilmiş bir borç ikrarını elinde bulunduran alacaklı, genel yetkili mahkemeye gitmesi gerekmeksizin, icra mahkemesine yapacağı başvuru ile itirazın kaldırılmasını da sağlayabilecektir (İİK m. 68). 2. Bir kambiyo senedi düzenlendiğinde senedin lehdarı/alacaklısı lehine bir para alacağı hakkını konu edinen kazandırıcı işlemde bulunulmuş olur. Kuşkusuz her kazandırıcı işlem gibi bu kazandırıcı işlem de bir “hukuki sebebe” istinat eder; bu konuda kambiyo senedi düzenlenmekle sebebi gösterilmeyen borç ikrarında bulunmak arasında bir farklılık da yoktur. Biraz önce belirtildiği üzere genel sınıflandırma gereği bu hukuki sebep ifa sebebi, alacak sebebi veya bağışlama sebebi olabileceği gibi pekâlâ teminat sebebi de olabilir; kanun teminat sebebiyle kambiyo alacağı oluşturulmasına yasak getirmiş değildir. BK m. 133/2 uyarınca mevcut bir borç için kambiyo taahhüdünde bulunulması -kural olarak- borcun yenilenmesini tazammun etmez, temel ilişki yanında yeni bir alacak, bir kambiyo alacağının oluşmasına 13 İsmet Sungurbey, Borç İkrarı ve Borç Vaadi, İstanbul 1957, s. 5-6; Özlem Karlı, Sebebi Gösterilmeyen Borç Tanıması, İstanbul 2008, s. 25; İsmet Sayhan, Kambiyo Senetlerinde Mücerretlik İlkesi ve Bedel İlişkisi, Ankara 2006, s. 43.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1