280 Kambiyo Senetleri Teminat Amacıyla Düzenlenemez mi? -Yargıtay’ın (Özellikle 12. Hukuk Dairesi’nin) İçtihadının Eleştirisisebebiyet verir. Oluşan bu ikinci alacak (kambiyo alacağı) temel ilişkideki alacağı hedefler, kambiyo alacağının ifası ile birlikte temel ilişkideki alacak da ortadan kalkar. Her ne kadar kambiyo senedinin alacaklısı alacağını tahsil için mutlaka öncelikle kambiyo alacağına başvurmak zorunda değilse, ezcümle dilerse temel ilişkideki alacağı talep edebilirse de bu pek makul bir hareket tarzı değildir ve o nedenle uygulamada pek görülmez. Zira bu olasılıkta alacaklı hem daha meşakkatli olan bir alacak takip yolunu seçmiş olacak, hem de -temel ilişkideki alacağı talep etmesi olasılığında- borçlunun kendisine karşı ileri sürebileceği, öncelikle kambiyo senedini zedelemeksizin iade etmesi gerektiği yönündeki defiyi de savuşturmak zorunluluğu altında kalacaktır.14 Bazense bizatihi temel ilişkideki edimin yerine getirilmesinin sağlanması için kambiyo senedi düzenlenir. Bu olasılıkta amaç temel ilişkideki borcun sözleşmeye uygun şekilde ifasının sağlanması, borçlunun yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda alacaklının temel ilişki gereğince ortaya çıkabilecek zararının kambiyo senedine mahsus özel takip yoluna başvurma imkânı kullanılarak giderebilmesine olanak tanınmasıdır. Söz konusu amaçla düzenlenen senetler uygulamada kredi sözleşmesi, inşaat sözleşmesi veya rekabet yasağı sözleşmesi ilişkilerinde sıklıkla başvurulan bir güvence oluşturmaktadır. Bu hâllerde kambiyo senedini güvence oluşturmak için düzenleyen kişi borçlunun bizatihi kendisi olabileceği gibi bir üçüncü kişi de olabilir.15 Buna göre diyelim bir banka, akdettiği kredi sözleşmesi gereğince kredi alanın borcunu süresinde ödememesi olasılığına yönelik olarak ayrıca bir kambiyo senedi almakta, böylelikle temel ilişkideki borcun ödenmemesi durumunda alacağını kambiyo senedine mahsus takip yoluna başvurarak kolaylıkla tahsil edebilmeyi hedeflemektedir. Aynı şekilde inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin edimini süresinde ifa etmemesi olasılığında iş sahibinin uğrayacağı olası zararların (ki bu kapsamda çoğunlukla sözleşmelerde kararlaştırılan cezai şart alacağının); hakeza bir rekabet etmeme sözleşmesinde rekabet yapmama edimini üstlenen kişinin edimine aykırı davranması durumunda alacaklının uğrayacağı zararların kolayca giderilebilmesini sağlamak için düzenlenen kambiyo senetleri hep teminat amaçlı senetlerdir. 14 Bkz. Abuzer Kendigelen (Kendigelen/Kırca), Kıymetli Evrak Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2023, s. 278. 15 Peter Bülow, Wechselgesetz-Scheckgesetz, 5. Aufl., München 2013, WG Art. 17, N. 88.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1