285 TBB Dergisi 2024 (173) Alihan AYDIN Bir kere temel ilişkide ayırt edici unsurlarına yer verilen senetlerin ancak “teminat senedi” olabileceğini; temel ilişkide kendisine doğrudan atıf yapılmayanların ise “teminat senedi” olmayacağını kabul etmek suretiyle esasen hepsinin hukuki sebebi “teminat” olan senetler arasında tümüyle yapay bir ayrım yapılmasının ve bunlardan birinci olasılıktakilere özgü bir içtihat geliştirilmesinin hiçbir temeli yoktur. Hukuki sebebi “teminat” olan senetler arasında böyle bir kriter ortaya koyarak yapılan ayrımın bütünüyle zorlama bir çaba olduğu o denli açıktır ki Yargıtay, “bu durumda [somut olaydaki] … tarihli sözleşme ile takip konusu senedin tarafları ile düzenleme tarihinin aynı olduğu, sözleşmede belirtilen teminat senedinin miktarı ile takip konusu senedin miktarının da aynı olduğu gözetildiğinde...”19 diyerek oluşturduğu kriterin çerçevesini belirlerken bu kez başkaca yapay çözümler bulmak zorunda kalmaktadır. Zira bu hâlde cevap bulunması gereken yeni sorular ortaya çıkmaktadır: Temel ilişkide hangi şekilde gösterilen senet yeterince belirtilmiş sayılacaktır? Diğer bir söyleyişle, senedin hangi unsurları temel ilişkide yer alırsa senet temel ilişkide gösterilmiş kabul edilebilir? Oysa teminat amacıyla düzenlenen senetler arasında hiçbir yasal veya teorik dayanağı olmayan, adeta “gerçek teminat senedi-gerçek olmayan teminat senedi” şeklindeki bir ayrımda bulunma yoluna gidilmezse bu tür sorularla iştigal etme zorunluluğu altında da kalınmayacaktır. Yeri gelmişken, Yargıtay’ın bir kambiyo senedinin “teminat senedi” olduğunun ancak yazılı delille kanıtlanabileceği yönündeki düşüncesinin de aynı kaygıların, yani “teminat senedi”ni mümkün olduğunca daraltma çabasının gereksiz bir sonucu olduğunu da söylemek gerekir. Kambiyo senetleri prensip itibariyle bir borcun ifası amacı ile düzenlenir. Ne var ki kambiyo senetleri soyut nitelikte olduklarından hangi nedenle düzenlenirse düzenlensinler, üzerindeki ifade renksizdir; bu bakımdan kambiyo senedinin dayandığı hukuki sebep ne olursa olsun senedin hukuki durumunda bir değişiklik olmaz. Borçlu ifa, alacak veya bağışlama sebebiyle düzenlenen bir kambiyo senedine karşı genel yetkili mahkemede açacağı menfi tespit davasında hangi delilleri ileri sürebilecekse hukuki sebebi “teminat” olan senetlere kar19 Yargıtay HGK’nın 17.05.2023 tarih ve 254/485 sayılı kararı [karar metni için bkz. www.karararama.yargitay.gov.tr].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1