302 Anonim Şirketlerde Oy Hakkı Sınırlamalarının (Azami Oy Şartı) Esas Sözleşme Değişikliği ile Kuruluş Sonrası Düzenlenmesi Doktrinde pay sahipliği hakları konu bakımından malvarlıksal, katılma, aydınlatıcı ve koruyucu haklar olarak gruplandırılmaktadır.4 Bu bağlamda pay sahipliği haklarının sınıflandırılmasında oy hakkı katılma hakları (Teilnahmerecht) içinde yer almaktadır. Katılma hakkı pay sahibinin genel kurulda fiziki olarak hazır bulunmasını sağlayan, genel kurula girme ve genel kurulda bulunma hakkı anlamını ihtiva etmektedir.5 Katılma hakkı ayrıca pay sahibinin fikir açıklama, bilgi edinme veya öneride bulunma hakkı gibi ancak genel kurulda kullanılabilen tüm üyelik haklarını kapsayan genel bir terim olarak da kullanılır.6 Katılma hakkı olmaksızın oy hakkı düşünülemez. Bununla birlikte oydan yoksunluk halleri (TTK m. 436) göz önüne alındığında, katılma hakkının oy hakkından bağımsız olarak var olabileceği sonucuna varılmaktadır.7 Oy hakkı, bu durumda bir üst kavram olan katılma hakkından ayrı olarak nitelendirilmelidir.8 En genel şekilde oy hakkı, pay sahibinin, genel kurul toplantılarında kararın oluşumuna katılarak, şirketin yönetimi, temsili ve denetimi konularında etkili olabilme yetkisi olarak tanımlanabilir.9 4 Tekinalp (Poroy/Çamoğlu) Ortaklıklar Hukuku I, N. 865. Pay sahipliği hakları çeşitli kriterlere göre sınıflandırılabilmektedir. Bu anlamda payın sahibine tanıdığı haklar, bunların anonim şirket kararlarından etkilenip etkilenmediği dikkate alınarak müktesep olan ve olmayan haklar şeklinde gruplandırılabilirken, ilgili paya üstün hak sağlanıp sağlanmadığı göz önüne alınarak imtiyaz verenler ve vermeyenler olarak ayrılabilir. Ayrıca düzenlendikleri yer bakımından haklar, kanunda ve esas sözleşmede düzenlenen haklar olarak gruplandırılabilir. Hakların hangi tarzda kullanılabildiğine ilişkin yapılabilecek ayrımda ise bireysel, azınlık ve belirli bir çoğunluğa sahip olmak suretiyle kullanılan haklar sınıflandırması yapılabilir. Bkz.: Üner Dağ, Anonim Ortaklıklarda Pay Sahibi Açısından Oy Hakkının Kazanılması ve Kullanılması, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1996, s. 3-4; ayrıca bkz.: Tekinalp (Poroy/Çamoğlu) Ortaklıklar Hukuku I, N. 865, sonuncu yazar konu bakımından hakları malvarlıksal, katılma, aydınlatıcı ve koruyucu haklar olarak gruplandırmaktadır. 5 Patrik Schleiffer, Der gesetzliche Stimmrechtsausschluss im schweizerischen Aktienrecht, Diss., Stämpfli, Zürich, 1993, s. 17, 147, 151; Peter Böckli, Das Aktienstimmrecht und seine Ausübung derch Stellvertreter, Diss., Helbing&Lichenhahn, Basel, 1961, s. 18 vd. 6 Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, §23 N 16 vd.; §23 N. 58 vd; §40, N. 130 vd.; Walter R. Schluep, Die wohlerworbenen Rechte des Aktionärs und ihr Schutz nach schweizerischem Recht, Diss., Polygraphischer Verlag AG, St.Gallen 1955, s. 147; Schleiffer, s. 17. 7 Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, §23 N. 87; Schleiffer, s.18; Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 42. 8 Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 42; Schleiffer, s.18. 9 Ömer Teoman, Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Oy Hakkından Yoksunluğu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1983, s. 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1