306 Anonim Şirketlerde Oy Hakkı Sınırlamalarının (Azami Oy Şartı) Esas Sözleşme Değişikliği ile Kuruluş Sonrası Düzenlenmesi (Höchststimmklausel)24 imkanı mülga TTK çerçevesinde hukuk sistemimizde kabul edilmemekteydi.25 6102 sayılı TTK m. 434/2, c. 2’de ise “Her pay sahibi sadece bir paya sahip olsa da en az bir oy hakkını haizdir. Şu kadar ki, birden fazla paya sahip olanlara tanınacak oy sayısı esas sözleşmeyle sınırlandırılabilir” hükmü bulunmaktadır. Böylece Kanun’da pay sahibinin en az bir oy hakkı (asgari oy hakkı) vazgeçilemez olarak düzenlendiğinden, bu sınıra uymak kaydıyla birden fazla paya sahip olanlara tanınacak oy hakkının sınırlanmasına olanak tanınmıştır. Hükmün mehazını ise İsvBK m. 692/2 c.2 teşkil etmektedir.26 24 TTK m. TTK m. 433/1’de “Oy hakkının kullanılmasına ilişkin sınırlamaları dolanmak…” ifadesi kullanılmış, TTK m. 434/2 c.2’de ise “…oy sayısı esas sözleşmeyle sınırlandırılabilir”’ şeklinde bir anlatım kullanılmıştır. TTK m. 433/1’in in mehazını teşkil eden İsvBK m. 691/1’de yasal terminoloji olarak “oy hakkı sınırlamaları” (Stimmrechtsbeschränkungen) kullanılmış olup, TTK m. 434/2 c. 2’nin mehazını teşkil eden İsvBK m. 692/2 c.2 c. 2’de ise “oy sayısı sınırlamaları” (… die Stimmenzahl der Besitzer mehrerer Aktien beschränken) ifadesi tercih edilmiştir. Alman hukukunda ise AktG §134/1 c.2’de “oy hakkının azami bir miktar belirlenmesi veya derecelendirme ile sınırlama” (…das Stimmrecht durch Festsetzung eines Höcstbetrags oder von der Abstufungen beschränken) ifadesi kullanılmıştır. İsviçre’de “azami oy şartı” (Höchststimmklausel) veya “azami oy hakkı şartı” (Höchststimmrechtsklausel) veya esas sözleşmesel azami oy hakkı şartı (statutarische Höchststimmrechtsklausel) terimleri bu nedenle zaman zaman kullanılmaktadır. Doktrinde esas sözleşmesel oy hakkı sınırlamaları (statutarische Stimmrechtsbeschränkungen) kavramı ise daha fazla kullanılmaktadır. Oy hakkı sınırlamaları Alman hukukunda ise sıklıkla azami oy hakkı (Höchststimmrecht) ifadesi tercih edilmektedir. Bu yöntemde pay sahibinin kullanabileceği oy sayısı sınırlanır. Oy hakkının esas sözleşme ile sınırlanması kavramı, sadece oy sayısının sınırlanması yöntemi değil, oy hakkının kullanılabilmesi için bazı şekli koşulların getirilmesi halini ve temsil yoluyla oy kullanmaya ilişkin sınırlamaları da kapsayacak şekilde kullanılmaktadır. Bu sebeple oy hakkının sayısal olarak sınırlamasını ifade edecek şekilde azami oy şartı kavramı çalışmada tercih edilmiştir. 25 Teoman, Oy Hakkı, s. 16-17; İmregün, Menfaat İhtilafları, s. 30-32; İmregün, Anonim Ortaklıklar, s. 134; Tekinalp (Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar ve Kooperatif, N. 963, Ansay, s. 245-246; Çeker, s. 216, Yıldız, s. 100, Kendigelen, s. 91; Feyzan Hayal Şehirali Çelik, Anonim Şirketlerde Çıkar Çatışmaları Ekseninde Şirket Ele Geçirmelerine Karşı Önlemler, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2008, s. 303. 26 İsviçre Borçlar Kanunu 692/2 ’de azami oy şartı (Höchststimmklausel) “Her pay sahibi sadece bir paya sahip olsa da en az bir oy hakkını haizdir. Ancak, birden fazla paya sahip olanlara tanınacak oy sayısı esas sözleşme ile sınırlandırılabilir” şeklinde düzenlenmiştir. Oy hakkında mutlak koruma sadece her bir pay sahibi için bir oy oranında geçerlidir (asgari oy hakkı). Bu çekirdek alan dışında esas söz-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1