321 TBB Dergisi 2024 (173) Sevgi BOZKURT YAŞAR Doktrinde Alman hukukunda olduğu gibi azami oy şartının sonradan düzenlenmesinde ikili bir ayrım yapılmakta ve oy hakkı sınırlamasının getirildiği tarihte, hiçbir pay sahibinin sermaye ve oy hakkının amaçlanan sınırlamanın üzerinde bir paya sahip olmaması ve dolayısıyla hiçbir pay sahibinin oy hakkının genel kurul kararından hemen etkilenmemesi halinde eşit işlem ilkesine aykırılık bulunmadığı kabul edilmektedir. Pay sahiplerinin farklı paylara sahip olması durumunda da esasen eşit işlem ilkesine bir aykırılık bulunmadığı görüşü benimsenmektedir.85 Zira gelecekte, sermaye payları azami limiti aşarsa hiçbir pay sahibi oy haklarını artıramaz. Oy hakkı sınırlamasının getirilmesine eşlik edebilecek pay değerindeki düşüş, daha yüksek paya sahip pay sahiplerinin paylarını blok olarak satma ve bir fiyat priminden yararlanma fırsatından mahrum kalmaları da eşit işlem ilkesine aykırılık olarak değerlendirilemez. Azami oy şartı esas sözleşme değişikliği ile getirildiği sırada bir veya daha fazla pay sahibinin payından kaynaklanan oy hakkı limitini aşıyorsa, oy gücü limiti aşan her pay sahibi bundan etkileneceğinden ve eşit muamele göreceğinden, pay sahiplerine şeklen eşit muamele edilecektir. Ancak kabul edilen görüşe göre genel kurul kararının alındığı tarihte zaten daha yüksek paya sahip olan pay sahipleri bu müdahaleden çok daha fazla etkilenecektir. Bu halde eşit işlem ilkesinin maddi anlamda ihlali söz konusu olabilecek, oy hakları halihazırda ve derhal kısıtlanan pay sahipleri bu değişiklikten diğerlerinden daha fazla etkilenecektir.86 Azami oy şartının daha sonra getirilmesinin, oy hakları halihazırda ve doğrudan sınırlanmış olan pay sahiplerinin diğerlerinden daha ciddi şekilde etkilenmesi nedeniyle, bu durum eşit muamele ilkesinin ihlal edildiği anlamına gelebilir. Ancak azami oy şartının kabul edildiği tarihte, bir veya daha fazla pay sahibinin sermaye payları ile planlanan sınırı aşıp aşmadığına ve oy haklarının doğrudan etkilenip etkilenmediğine bakılmaksızın pay sahiplerinin paylarının farklı olması halinde, eşit muamele ilkesinin ihlalinin her zaman mevcut olduğu sonucu ortaya çıkmaz. Bunun dışında pay sahipleri yapılan değişikliğe icazet gösterebileceği (geriye dönük rıza vermeleri) gibi, eşit olmayan işlemin nesnel olarak haklı gösterilmesi ve her bir ihlalin uygunluk, gereklilik ve orantılılık ilkelerine dayanması şartıyla, anonim şirketler hukuku kapsamında ilkeden sapılmasına da izin verilir.87 85 Kalss,s. 63. 86 Kalss, s. 64. 87 Schmidt-Pachinger, AktG §134, Rn. 109; ayrıca bkz.: Kalss, s. 65.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1