338 Anonim Şirketlerde Oy Hakkı Sınırlamalarının (Azami Oy Şartı) Esas Sözleşme Değişikliği ile Kuruluş Sonrası Düzenlenmesi Anonim şirketler hukukunda eşit işlem ilkesi, esas olarak ilgili pay sahipliği mevkiine dayanmaktadır. Sermayeye katılıma dayalı olan bu pay sahipliği haklarında, sermaye katılımının kapsamına göre farklılaştırmalara izin verilmektedir.144 Oransallık ilkesinin geçerli olduğu pay sahipliği haklarında eşit işlem ilkesinin pay sahibinin şirket içindeki konumu dikkate alınarak uygulanması gerekir (nisbi eşitlik ilkesi).145 Öte yandan, pay sahipliği statüsünün kullanılmasının yeterli olduğu pay sahipliği hakları söz konusu olduğunda ise, ana ilke mutlak eşit muameledir (mutlak eşitlik ilkesi).146 Dolayısıyla anonim şirketlerde oransallık ilkesinin uygulandığı pay sahipliği hakları bakımından pay sahibinin şirket içindeki konumunu dikkate alınarak eşit işlem ilkesinin nisbi, oransallık ilkesinin uygulanmadığı pay sahibinin elinden alınamayacak ve vazgeçilemeyecek nitelikteki haklar açısından ise ilkenin mutlak şekilde uygulanması kabul edilmektedir.147 Özellikle koruyucu haklar bakımından pay sahipleri arasındaki farklılıkların dikkate alınmaksızın ilkenin mutlak şekilde uygulanması söz konusudur. Üzerinde değişiklik yapılması mümkün olan kâr payı, önerilmeye muhatap olma, oy hakkı gibi haklarda ise sermayeye kaTürk Ticaret Hukuku’na Etkileri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2009, s. 403; Cafer Eminoğlu, “Anonim Şirket Pay Sahipleri Açısından ‘Eşit Şartlarda Eşit İşlem’ İlkesi”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, Y. 2015, S. 1, s. 80; Arthur Meier- Hayoz/Peter Forstmoser, Schweizerisches Gesellschaftsrecht, Bern 2012, s. 454; Rauf Karasu, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 36-37; Gökdemir Tamer, s. 460; Merih Kemal Omağ, “Anonim Şirketler Hukukunda Eşit İşlem İlkesi”, Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1986, C.1, S.1, s. 1-2; Nomer, Eşit İşlem , s. 485; Yıldız, s. 75; Tekinalp(Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar Hukuku I, N. 889. 144 4C.242/2001, 5. Mart 2003, E.3.1. Bieri, s. 29, dn. 95.; Forstmoser/Meier-Hayoz/ Nobel, §39, N. 51.; Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 30.; Karl Hofstetter, “Die Gleichbehandlung der Aktionäre in börsenkotierten Gesellschaften”, SZW 5/1996, 228 vd. 145 Kırca, s. 66; ayrıca bkz.: Huguenin Jacobs, s. 38. 146 Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, §39, N. 71 vd.; Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 28. 147 Şehirali Çelik (Kırca/Manavgat), Anonim Şirketler Hukuku C.I, s. 139-140; Şükrü Yıldız, Anonim Ortaklıkta Pay Sahipleri Açısından Eşit İşlem İlkesi, Ankara 2004, s. 75; Erdem, s. 395; Arthur Meier-Hayoz/Peter Forstmoser Schweizerisches Gesellschaftsrecht, Stämpfli, Bern, 2012, § 16, Nr. 146-147; Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, §39, Nr. 51,71; Tek paya sahip olmanın yeterli olduğu genel kurula katılma, bilgi alma, inceleme dava hakları gibi pay sahipliği haklarında kanun gereği eşit işlem ilkesinin geçerli olmadığı, bu türden haklarda haklı gerekçelerle de olsa farklı bir uygulamaya gidilmesinin mümkün olmadığı mutlak eşitlik ilkesi geçerli olduğuna dair bkz.: Kırca, s. 66.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1