342 Anonim Şirketlerde Oy Hakkı Sınırlamalarının (Azami Oy Şartı) Esas Sözleşme Değişikliği ile Kuruluş Sonrası Düzenlenmesi malıdır. Bir pay sahibinin şirket üzerindeki etkisinin en önemli aracı oy gücüdür. Bu etkinin sınırlandırılması, büyük pay sahiplerinin hakimiyetini önlemek ve küçük pay sahiplerini korumak için gereklidir. Aynı esas, pay sahipleri grubunun geniş dağılımının teşviki ve düşmanca/istenmeyen devralmaların (heimlicher Übernahmen) önlenmesi ve dolaylı olarak şirketler topluluğunun (Konzernschutz) ve bağımsızlığın korunması için de geçerlidir.164 Azami oy şartının ayrıca hedeflenen önleme uygun bir araç olması gerekir. Uygunluk açısından, azami oy şartının pratikte uygulanmasının zorluğu dikkate alınmalıdır. Doktrinde özellikle, şirkette yalnızca hamiline yazılı pay senetleri bulunuyorsa ve bu nedenle, pay senetlerinin azami oy şartını dolanma amacı ile meşru hamil görüntüsü veren zilyetliğin devrinin (Legitimationsübertragung) engellenmesinin mümkün olmadığı hallerde azami oy şartı ihdasının uygunluğunun tartışılabileceği belirtilmiştir. Bununla birlikte özellikle küçük şirketlerde veya çok düşük bir azami oy şartının bulunduğu hallerde pratikte uygulanma olanağı bulunduğu ifade edilmiştir.165 7262 sayılı Kanun ile hamiline yazılı pay senetlerinden kaynaklanan oy hakkının kullanılması esasları değiştirilmiş ve nama yazılı pay senetlerine yakınlaştırılmış olması sebebiyle hamiline yazılı pay senetleri bakımından da azami oy şartının düzenlenmesi ve uygulanması uygunluk kriteri bakımından herhangi bir sorun doğurmaz. Bununla birlikte, alınan kararın şirket menfaatini gerçekleştirme bakımından uygun olması esası menfaatlerin değerlendirilmesinde yine de dikkate alınmalıdır.166 164 Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 102. Esas sözleşme değişikliği ile getirilecek azami oy şartının şirketin varlığını sürdürmesi veya gelişmesi açısından kaçınılmaz olması aranmaz. Ancak kararın şirketin varlığı ve devamlılığı yönünden objektif nedenlere dayanması gerekir. Gereklilik unsuru ile şirketin menfaatinin sağlanması bakımından amaca uygunluk denetiminin yerine getirilmesi mümkün hale gelir. Rüçhan hakkı kısıtlamaları bakımından bkz.: Burak Adıgüzel, “Anonim Şirketlerde Rüçhan Hakkının Kaldırılması veya Sınırlandırılması” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S.1, s. 10; Y. Can Göksoy, “Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Yeni Pay Alma Hakkının Kaldırılması”, Bilgi Toplumunda Hukuk Ünal Tekinalp’e Armağan, C.I, İstanbul 2003, s. 401-402; Onur Görmez, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Rüçhan Hakkının Kısıtlanması, Beta Basım Yayım, İstanbul, 2017, s. 198. 165 Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, 102. 166 Von Salis, Stimm-und des Vertretungsrechts, s. 102.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1