355 TBB Dergisi 2024 (173) Candan ALBAYRAK ZİNCİRLİOĞLU azalmasına sebep olmuştur.2 Sanayileşmenin başlangıcından itibaren kanayan yaralardan biri olan iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ölüm ve engellilik durumunun azaltılması için sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak çeşitli adımların atıldığı da görülmektedir. Buna rağmen iş kazaları sonucu ölüm oranları küçümsenmeyecek kadar fazladır. Devlet, işverenler ve sendikalar, iş güvenliğini sağlamada etkin rol oynamaktadır. İş güvenliğinin etkin bir şekilde sağlanması her şeyden önce iş güvenliği bilincinin oluşması ile mümkün olur. Sadece mevzuat ile getirilen hukuki güvenceler çok mükemmel dahi olsalar, iş güvenliğinin etkin bir şekilde sağlanması konusunda bilincin oluşmaması nedeniyle ilgili kişiler tarafından bu güvencelerin uygulanmaması mevzuat ile getirilen düzenlemeleri sadece mevzuatta yazılı olmaktan öteye götüremeyecektir. Bu çalışmada ilk olarak iş sağlığı ve güvenliği hakkının yasal dayanağı ile bu hakkın yaşam hakkı ile ilişkisi, iş sağlığı ve güvenliği kavramı açıklanmış, işverenin işçiyi koruma borcundan bahsedilmiştir. Devamında iş kazası kavramı hem genel olarak hem de sosyal güvenlik hukuku bakımından ele alınmıştır. İş kazası bağlamında yaşam hakkının korunmasına değinilmiştir. Son olarak iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması veya eksik alınması sonucu olarak meydana gelen ve ölümle sonuçlanan iş kazaları nedeniyle ihlal edilen yaşam hakkı incelenmiştir. Yaşam hakkı ihlaline ilişkin Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları da ele alınmıştır. İşverenin iş kazalarından kaynaklanan hukuki ve cezai sorumluluğu, çalışma konumuzun kapsamı dışına çıkmadan kısaca inceleme konusu yapılmıştır. I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ A. İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkının Yasal Dayanağı Yaşama hakkının varlık nedeni, kişiyi doğal olmayan ölümlere karşı korumaktır. Bu anlamda yaşama hakkı, yaşamın sürdürülmesini güvence altına almaktadır.3 Ulusal ve uluslararası 2 ILO, Labour Administration and Inspection, https://www.ilo.org/global/topics/ labour-administration-inspection/lang--en/index.htm, erişim tarihi 30.12.2023. 3 Osman Doğru, Yaşama Hakkı Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-5, Ankara 2018, s. 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1