363 TBB Dergisi 2024 (173) Candan ALBAYRAK ZİNCİRLİOĞLU Doktrinde iş kazası, sigortalının işverenin otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedence ya da ruhça zarara uğratan bir olarak tanımlanmaktadır.38 Bu tanım bireysel iş hukuku anlamında iş kazasının tanımıdır. Doktrinde işverenin işçiye karşı sorumlu olduğu iş kazası bireysel iş hukuku anlamında iş kazası olarak da adlandırılmaktadır.39 B. Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından İş Kazası Tanımı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun40 13. maddesine göre, “İş kazası; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır”. Görüldüğü üzere söz konusu hükümde iş kazasının tanımı yapılmamış, sadece hangi hallerin iş kazası sayılacağı belirtilmiştir. 5510 sayılı Kanun’a göre, bir olayın iş kazası sayılabilmesi için bu kanunun 13. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen beş durumdan birinin gerçekleşmiş olması ve gerçekleşen bu olayın sigortalıyı hemen veya sonrasında bedenen ya da ruhen engelli hale getirmesi gerekmektedir. İlgili hüküm, bir kazanın ne gibi “hal ve durumlarda” iş kazası sayılacağını, “yer ve zaman” koşullarıyla sınırlayarak belirtmektedir.41 5510 sayılı Kanun’un 13. maddesinde yer alan iş kazası tanımı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi için hangi kazanın iş kazası sayılacağını düzenlemektedir. Bu hükümde yer alan tanıma uygun bir kaza meydana gelmesi durumunda 5510 sayılı Kanun’da düzenlenen 38 Ali Güzel/Ali Rıza Okur/ Nurşen Caniklioğlu, Sosyal Güvenlik Hukuku, 19. Bası, Beta Basım, İstanbul 2021, s. 377-378. 39 Sümer, Sosyal Güvenlik, s. 154; Cengiz, s. 128. 40 RG. 16.06.2006 T., 26200 S. 41 Güzel/Okur/Caniklioğlu, s. 376.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1