370 İş Kazalarından Kaynaklanan Yaşam Hakkı İhlali En temel haklardan olan yaşam hakkı Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Anayasanın 15. maddesinde belirtildiği üzere; “Savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. Birinci fıkrada belirlenen durumlarda da savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; …”. Bu maddede belirtildiği gibi, yaşam hakkı, olağanüstü hallerde dahi askıya alınamayacak bir haktır. Yaşama hakkı, en temel insan hakkıdır. Bütün hakların ve özgürlüklerin varlığı için ön koşul olarak kabul edilmektedir. Diğer tüm hakların varlığı ve kullanımı bu hakka bağlıdır. Nitekim bu hak olmadan diğer haklarının kullanılması mümkün değildir. Devlet yalnızca insan yaşamına saygı gösterme (yaşamı yok etme yasağı) anlamında negatif bir yükümlülük değil, aynı zamanda insan yaşamını etkili olarak korumak, bunun ihlal edilmesi halinde caydırıcı nitelikteki etkin ceza hükümlerine yer vermek, ceza kovuşturmasını organize etmek yönünde pozitif yükümlülük altındadır.67 Bu anlamda devletin, yaşam hakkı karşısında hem pozitif (aktif) hem de negatif (pasif) yükümlülüğü bulunmaktadır.68 Her ne kadar insan hakları arasında hiyerarşik bir ayrım bulunmasa da, yaşam hakkının insanın varlığını koruması bakımından ve diğer insan haklarından faydalanabilmesini güvence altına alması bakımından bir öncelik ihtiva ettiği söylenebilir.69 B. Yaşam Hakkı İhlaline İlişkin Mahkeme Kararları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, içtihat yoluyla insan haklarının korunmasını sürekli olarak geliştirmektedir.70 Anayasa Mahkemesinin 67 Çiftçioğlu, s. 143. 68 AYM, 30.12.2010 T., 2007/78 E., 2010/120 K. gereğince, “Kişinin yaşam hakkı ile maddi ve manevi varlığını koruma hakkı, birbirleriyle sıkı bağlantıları olan, devredilmez ve vazgeçilmez haklarındandır. Anayasa Mahkemesince belirtildiği gibi yaşam ve vücut bütünlüğü üzerindeki temel hak, devletlere pozitif ve negatif yükümlülük yükleyen haklardandır”. (Bireysel Başvuru Seçme Kararlar 2012-2013, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 2015, s. 126-127). 69 Oktay Bahadır, Yaşama Hakkı, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2015, s. 39. 70 Yüksel Metin, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Yaşamın ve Sağlığın Korun-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1