30 Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı Bağlamında “FETÖ/PDY Davaları” Kanaatimizce ilk bakışta tutarlı gibi görünen bu içtihattaki olası sorun, Mahkeme’nin FETÖ/PDY davalarına kategorik yaklaşması ve OHÂL KHK’sının getirdiği 7 yıllık azami sürenin bir nevi açık çek gibi algılanmasıdır. Bu konuda fabrikasyon değil, terzi dikimi bir yaklaşım önem taşır. Bu kuşku, anılan olaylarda vakanın o başvurucu açısından kendine özgü niteliklerine dair ayrıntılı bilgi bulunmadığı için tereddüt yaratmaktadır. VI. TUTUKLULUĞA İTIRAZ HAKKI (MD. 19/8) Anayasa’nın 19. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca, hürriyeti kısıtlanan kişi kısa sürede durumu hakkında karar verilmesini ve bu kısıtlamanın kanuna aykırılığı hâlinde hemen serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına vardır. Bu hak, talebe bağlıdır ve tutukluluk hâlinin devamı kararlarına karşı yapılan itirazların incelenmesi sırasında uygulamaya bulur.134 Bu talebe bağlı hakkın uygulanabilmesi için tutukluluğun devamı kararlarının kişiye tebliğ edilmesi gerekir. Bunun tebliğ edilmediği yerde ihlal ortaya çıkar. Ayhan Işık kararı, 15 Temmuz sürecinde bu tebliğin yapılmadığı ve kişinin bu hakkını kullanamadığı bir örneği yansıtır. AYM, kolaylıkla ihlal sonucuna ulaşmış, derece Mahkemesi’nin CMK m. 141 yolunda bu konuda bir tazminat hüküm bulunmadığı yaklaşımını da sorunlu saymıştır.135 Bizce de CMK m. 141/1/a hükmünde yer alan “Kanunlarda belirtilen koşullar dışında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilen” ifadesi, bu tazminat için uygun koşulu sunmaktadır. Kişiye tutukluluğun devamı kararının tebliğ edilmesi bu hak için çok önemlidir ama hakkın ihlal edilmemesi için başka faktörler de devreye girmelidir. Zira bu hakka dönük temel güvencelerden biri, tutukluluğa karşı itiraz öncesinde ve bu itirazın hâkim/mahkeme önünde incelenmesi aşamasında hürriyetinden yoksun bırakılan kimseye tutmaya karşı itirazlarını etkili bir şekilde dile getirebilme ve bu bağlam134 Mehmet Haberal, B. No: 2012/849, 4/12/2013, § 122, 123. Resen yapılan tutukluluğa devam incelemelerinin duruşmasız olması sorunu “konu bakımından yetkisizlik” kapsamında görülmektedir. Bkz. Gökhan Perçin, B. No: 2019/19332, 17/11/2022, § 30. 135 Ayhan Işık, B. No: 2020/8401, 3/3/2022, § 55.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1