51 TBB Dergisi 2024 (173) Tolga ŞİRİN Karardaki bu nitelikler İHAM kararının AYM açısından da yol gösterici nitelik arz ettiğini göstermektedir. SONUÇ Buraya kadar yazdıklarımız AYM’nin FETÖ/PDY yargılamalarına, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı penceresinden nasıl baktığının resmini ortaya koymuştur diye düşünüyoruz. Bu incelemede ulaşılan bulgular, AYM’nin FETÖ/PDY davalarındaki performansının iddiaların aksine etkili hukuk yolu olmaktan çıkacak denli olumsuz olmadığını göstermektedir. AYM’nin kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına dönük içtihat kümesi, Mahkeme’nin olağan nitelikteki vakalarda, prensip itibarıyla uluslararası insan hakları hukuku standartlarıyla koşut bir tavır içinde olduğunu göstermiştir. Fakat AYM’nin köşe taşı niteliğindeki kimi kararlardaki tutumu, İHAM ile arasındaki yaklaşım koşutluğunu olumsuz etkilemiş görünmektedir. Bunlar; (1) Suçüstü kavramının İHAM’a nazaran geniş yorumlanması, buna koşut olarak (2) “görev suçu” ve “kişisel suç” ayrımını yeterince derinlemesine incelememesi; (3) öteden beri yer yer gözden kaçan soruşturma dosyalarındaki kısıtlılık kararlarının anayasallığı sorunu, (4) OHÂL rejimiyle gelen avukat-müvekkil görüşmelerine gelen kısıtlamalara “terzi dikimi” değil “fabrikasyon” bir yaklaşımla bakılması ve özel yaşama saygı hakkına dönük kanunun kalitesi incelemesini kaçırması, (5) insan hakları aktivisti/gazeteci kişilere dönük kuvvetli suç şüphesi belirtilerinde tutarlı bir tutum sergilenememesi olarak sıralanabilir. Bu beş durumdan farklı ve derin bir sorun daha vardır. O da AYM’yi sistematik bir sorunun parçası kılan ByLock delillerinin değerlendirilmesiyle meselesidir. İki mahkeme arasındaki başlıca farkın “şüpheden sanık yararlanır” fikrini yeterince dikkat alma veya almama noktasında düğümlendiği kanısındayız. Bu nedenle İHAM’ın Yalçınkaya/Türkiye kararından sonra bu konuda yeniden bir inceleme yapmak durumunda kalacak olan AYM’nin, incelemesinde konuya mutlaka “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi merceğinden de bakmasını salık veriyoruz.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1