62 Kuvvetler Ayrılığından Kuvvetler Birliğine; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi 1789 Amerikan Anayasası ve 1791 Fransız Anayasası başta olmak üzere pek çok pozitif hukuk belgesinde yerini bulan kuvvetler ayrılığı teorisi, genellikle Montesquieu ile özdeşleştirilir ve hukukilikten ziyade siyasal nitelik taşır.8 Esasında bu konuyla ilgili çalışmalar eski Yunan’a kadar gitmektedir. Yunan filozof Aristo’ya göre tüm anayasalarda bulunması gereken üç öğe; topluca görüşülüp düşünülmesi gereken meclis, bütün yetkiler ve görevler karmaşası olarak yürütme ve üçüncü olarak da yargıdır.9 Aristo yaptığı bu ayrımla devletin görevleri arasında bir paylaşımı kabul etmekte ancak o tarihlerde bu görevlerin icrasının tamamen bağımsız organlara verilmesi henüz öngörülmemektedir.10 Modern anayasacılık tarihinde kuvvetler ayrılığı prensibini hürriyetlerin güvencesi olarak ilk gündeme getiren kişi ise John Locke’dur.11 Locke’a göre; yasama yetkisine sahip olan insanların aynı zamanda bu yasaları uygulama yetkisine sahip olmaları, kendilerini bu yasaların uygulanmasından muaf tutmalarına ve çıkarılacak yasaların kendi çıkarları doğrultusunda olmasına sebep olacağından, iyi örgütlenmiş devletlerde yasama ve yürütme erki çoğu zaman birbirinden ayrılır. Locke, yasama ve yürütme dışında “federative” olarak adlandırdığı üçüncü bir güçten bahseder ki; bu güç diğer devletler ve kişilerle yapılacak savaş, barış ve ittifak gibi ilişkileri düzenler.12 Locke yargı organını ayrı bir güç olarak görmeyip yasama kapsamında değerlendirmektedir.13 Montesquieu’ye göre her devlette üç çeşit yetki vardır; yasama, yürütme ve yargı. Yasama ve yürütme yetkilerinin aynı gruba verilmesi hürriyetleri yok edeceği gibi; yargı yetkisinin, yasama ve yürütmeden ayrılmaması da hürriyetleri yok eder. Bu üç yetki aynı zamanda aynı kişinin ya da aynı topluluğun elinde bulunursa devlette her şey yıkılır. Montesquieu’ye göre faziletin dahi sınırlandırılmaya ihtiyacı vardır.14 8 Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 15. baskı, Ankara 2014, s. 191. 9 Aristoteles, Politika, Çeviren: Mete Tuncay, Remzi Kitabevi, İstanbul 1975, s. 132-133. 10 Recai Okandan, “Parlamentarizm ve Bugünkü Şekli”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul 1935, C. 1, S. 2, s. 135-148. 11 Mustafa Erdoğan, Anayasa Hukuku, Orion Yayınları, 7. baskı, Ankara 2004, s. 73. 12 John Locke, Two Treatises of Government, Rod Hay, London 1843, s. 167-168. 13 Erdoğan, s. 74. 14 Montesquieu, Kanunların Ruhu Üzerine, Çeviren: Fehmi Baldaş, Hiperlink Yayınevi, İstanbul 2014, s. 217-219.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1