65 TBB Dergisi 2024 (173) Muhammed BIÇAKÇIGİL lanmış bir sistem değil, zaman içerisinde tarihsel olaylar ve olguların şekillendirmesiyle İngiltere’de kendiliğinden ortaya çıkan bir sistemdir.25 Parlamenter sistemde kuvvetlerin birbirinden yumuşak ayrımı esas olsa da parlamento başat aktördür. Parlamentonun üstünlüğü ilkesi; parlamentonun herhangi bir konuda kanun yapıp yapmama hakkı ve hiçbir kişi veya kurulun, parlamentonun yasama faaliyetlerini geçersiz kılma ya da askıya alma hakkına sahip olmadığı anlamına gelir.26 İngiliz parlamenter sisteminde pratikte olmasa da teoride en yüksek yetki kaynağı Birleşik Krallık Parlamentosudur ve parlamento kararları hukukun en yüksek biçimidir.27 Parlamentonun üstünlüğü ilkesinin olumlu yönü; parlamentonun kanun yapma yetkisinin sınırsızlığı, olumsuz yönü ise; kralın, meclislerden birinin, seçmenlerin ve mahkemelerin tek başlarına yasama yetkisine sahip bulunmayışlarını ifade eder.28 Parlamenter sistemde yürütme organı çift başlıdır. Devlet başkanı parlamento karşısında bağımsız ve siyasi olarak sorumsuzdur. Dört, yedi ya da öngörülecek başka süreler içinde parlamentonun devlet başkanını değiştirememesi; bu sistemde yürütme organının devam ve garantisini sağlar.29 Bakanlar parlamentoya karşı siyasi sorumludur. Bu sebeple bakanlar kurulu, parlamentonun güvenini taşıdığı sürece iş başında kalır, parlamentonun güvenini kaybettiği anda ise devlet başkanına istifasını verip çekilmek durumundadır.30 Gensoru aracılığıyla meclis; bakanların bireysel ya da kolektif sorumluluğuna gidebilir, yürütmenin politikasının değişmesini sağlayabilir ya da görevine son verebilir.31 25 Gözler, 2014, s. 251. 26 Albert Venn Dicey, An Introduction To The Study Of The Law Of The Constitution, Macmillan Yayınları, 8. baskı, Londra 1915, s. 3-4. 27 Hilaire Barnett, Constitutional and Administrative Law, Routledge Yayınları, 10. baskı, Londra 2013, s.110. 28 Ergun Özbudun, “İngiltere›de Parlamento Egemenliği Teorisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1968, C. 25, S. 1, s. 59-79. 29 Başgil, s. 340. 30 Başgil, s. 347. 31 Faruk Bilir, “Türk Anayasa Hukukunda Gensorunun Düzenlenişi ve Etkililiği”, Yasama Dergisi, Ankara 2013, S. 25, s. 7-16.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1