66 Kuvvetler Ayrılığından Kuvvetler Birliğine; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Yürütmenin yasamayı fesih yetkisi ise parlamentonun “güvensizlik” yetkisine karşı parlamenter sistemin yürütme lehine getirdiği bir denge unsurudur. Çünkü bu sayede yürütme ile yasama arasında bir kuvvet dengesi sağlanacak ve meclis hükümeti sisteminde olduğu gibi, yürütme parlamentonun bir vekilharcı konumuna düşmeyecektir.32 Belirtmek gerekir ki parlamenter sistemde kuvvetler ayrılığı prensibinin tam manasıyla gerçekleşmesi ve sistemin selameti için, teoride olmasa bile pratikte iki meclisin bulunması şarttır. Yürütme ve idare yetkilerinin tek elde toplanması sistemi hükümet diktatörlüğüne götüreceği gibi, yasama yetkisinin tek mecliste toplanması da parlamento diktatörlüğüne yol açacaktır. Halbuki parlamenter sistem kimden ve nereden gelirse gelsin diktatörlüğü reddeden ve kamu hizmetinde denge ve huzuru arayan bir rejimdir.33 2014 yılında cumhurbaşkanının halk tarafından seçimi öncesinde Türkiye’de de bir parlamenter hükümet sistemi uygulaması vardı.34 Parlamenter sistemin bir türevi olan rasyonelleştirilmiş parlamenter sisteme burada kısaca değinmek gerekecektir. Rasyonelleştirilmiş parlamenter sistem, parlamenter sistemdeki uygulamaların çok partili sistemlerde ortaya çıkardığı hükümet buhranlarını engelleme amacını taşır ve siyasi hayatın bütününün yazılı hale getirilmesini ifade eder.35 Hükümetlere istikrar kazandırabilmek amacıyla; kararname çıkarma yetkisi, güvenoyu konusunda özel düzenlemeler, güvensizlik oyu verilmesi hakkının sınırlanması ve bu yönde verilecek önergelerle oylama arasına belirli bir zaman aralığı eklenmesi gibi yöntemler uygulanmaktadır. 1949 Alman, 1958 Fransız ve 1982 Türk Anayasaları rasyonelleştirilmiş parlamentarizme örnek teşkil eden anayasalardır. 36 32 Başgil, s. 347. 33 Başgil, s. 376. 34 Gözler, 2014, s. 243. 35 Teziç, s. 504. 36 Hükümete istikrar sağlaması amaçlanan bahse konu rasyonel usullere değinmek gerekirse: 1949 Alman Anayasası’nda öngörülen “yapıcı güvensizlik oyu” yöntemine göre; meclisin güvensizlik oyuyla başbakanı düşürebilmesi için yeni bir başbakan seçmesi gereklidir. Bu sistemde, yıkmak için önce yapmak gerekmekte, güvensizlik oyunun “yapıcı” olması buradan gelmektedir. 1958 Fransız Anayasası’nda öngörülen “blok oylama” yönteminde; hükümet talep ederse,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1