69 TBB Dergisi 2024 (173) Muhammed BIÇAKÇIGİL III. CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SISTEMININ KUVVETLER AYRILIĞI İLKESI BAKIMINDAN DEĞERLENDIRILMESI 2017 Anayasa değişikliklerine genel olarak bakıldığında; devletin temel esasları ya da temel hak ve hürriyetlerle ilgili değil, devletin temel organlarına ilişkin değişiklikler yapıldığı görülecektir. Değişiklikle liberal rejimlerde uygulanagelen hükümet sistemlerinden başkanlık sistemine geçiş amaçlanmaktadır. Ancak oluşturulan modelin anayasa hukuku literatüründe bulunmayan ve karşılaştırmalı hukuk verileri açısından kötü bir model olduğu söylenebilir.45 Türk tipi bir başkanlık sistemi diyebileceğimiz cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi “sui generis” bir sistemdir.46 Getirilen sistem değişikliğine rağmen Anayasa’nın başlangıç bölümünde parlamenter sistemden kalma kuvvetler ayrılığı tanımı varlığını halen devam ettirmektedir. Buna göre; “kuvvetler ayrımının, Devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni bir işbölümü ve işbirliği olduğu…”. Bu şekildeki tanım klasik parlamenter sistemi yansıtan yumuşak kuvvetler ayrılığı tanımıdır.47 André Krouwel isimli siyaset bilimci bir akademisyen; Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Makedonya, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya’dan oluşan orta ve doğu Avrupa ülkelerinde uygulanan siyasi rejimlerle ilgili 2003 yılında bir çalışma yapmış, parlamenter ve başkanlık sistemlerinin en temel özellikleri üzerinden oluşturduğu parametreleri bahse konu ülkelerdeki görece başkanlık sistemlerini kategorize için kullanmıştır.48 Krouwel’in bahse konu Avrupa ülkelerindeki görece başkanlık siste45 Abdurrahman Eren, Başkanlık Sistemi 1- Genel Değerlendirme, 2017, http:// www.kanuniesasi.com/2017/02/14/baskanlik-sistemi-1-genel-degerlendirme/, erişim tarihi: 22.12.2023. 46 Osman Korkut Kanadoğlu/Ahmet Mert Duygun, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Onikilevha Yayınları, 2. baskı, İstanbul 2021, s. 346. 47 Necmi Yüzbaşıoğlu, Anayasa Hukukuna Giriş, Beta Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2017, s. 17. 48 André Krouwel, “Measuring Presidentialism And Parliamentarism: An Application To Central And East European Countries”, Acta Politica, Amsterdam 2003, C. 38, s. 333-364.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1