70 Kuvvetler Ayrılığından Kuvvetler Birliğine; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi minin geçerli olduğu ülkeleri analiz için kullandığı; devlet başkanının seçimi, parlamentonun feshi, hükümet üyelerinin atanması, güven ve güvensizlik oyu, yasa tasarısı sunma ve veto ile yürütme yetkileri gibi parametreleri 1876 Kanuni Esasi’den 2017 Anayasal değişikliğine uygulayan başka bir çalışmada parlamento ile başkan arasındaki güç değişimi yıllara göre aşağıdaki şekilde (grafik A) ölçülmüştür.49 Grafik A. “Krouwel’in başkanlık-parlamentarizm ölçeğine göre Kanun-i Esasi’den 2017’ye parlamento ve devlet başkanının gücünün değişimi” Çalışmada yapılan analize göre cumhurbaşkanının yasama yetkileri açısından 1876 yılındaki padişaha yakın derecede yetkilere, yürütme açısından ise padişahın sahip olduğu temel yetkilere sahip olduğu değerlendirilmiş, 2017 Anayasa değişikliği ile neredeyse 1876’da padişahın sahip olduğu yetkilere dönüşün sağlandığı belirtilmiştir.50 1876 Kanuni Esasi sisteminde başat aktör olan padişah, yürütme organının başı hatta kendisiydi. Heyet-i Vükela (bakanlar kurulu) ve yasamanın iki kanadından biri olan Heyet-i Ayan padişahın iradesiyle oluşmaktaydı. Padişahın söz sahibi olmadığı tek yer Meclis-i Mebusan’ın oluşumuydu.51 Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) oluşumunda parti başkanı sıfatıyla cumhurbaşkanının söz sahibi olması da dikkate alındığında, 49 Demirkol/Demirdal, 441-477. 50 Demirkol/Demirdal, 441-477. 51 Bülent Tanör, Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, 36. baskı, İstanbul 2022, s. 136-137.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1