Türkiye Barolar Birliği Dergisi 173.Sayı

74 Kuvvetler Ayrılığından Kuvvetler Birliğine; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Dolayısıyla cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimlerinin mutlak şekilde birbirlerine bağlanması, demokratik başkanlık sistemlerinde görülmemiş şekilde yasama erkini yürütme erki lehine aşırı zayıflatmıştır.59 Ayrıca Anayasa’nın 78’inci maddesinde savaş durumunda seçimler yapılamazsa, TBMM’nin seçimleri bir yıl erteleme kararı verebileceği ve savaş durumu devam ediyorsa erteleme işleminin tekrarlanabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemeyle, olağanüstü hallerde cumhurbaşkanına verilen yetkiler de dikkate alındığında, savaş hali ihtimalinde seçimlerin ertelenmesi suretiyle geçici bir diktatörlüğün önü açılmaktadır.60 4. Meclisin Yürütme Üzerinde Denetim Yetkisi TBMM bilgi edinme ve denetleme yetkisini meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla kullanmaktadır. Anayasa’nın 98’inci maddesinde meclis araştırması ve genel görüşme tanımlanmaktadır. Buna göre: “Meclis araştırması belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan inceleme”, “genel görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda görüşülmesidir”. Meclis araştırması ve genel görüşmenin nasıl yapılacağı, kapsamı ve içeriği TBMM iç tüzüğü ile düzenlenmiştir. Meclis araştırması ve genel görüşme yöntemlerinin anayasal güvencelere sahip olmaması sebebiyle etkili bir denetim yolu olmadıkları söylenebilir. Oysaki, meclis araştırması, başkanlık sistemlerindeki en etkili denetim yollarından biridir. Örneğin başkanlık sisteminin uygulandığı Arjantin, Meksika, Kolombiya, Ekvador, Paraguay, Uruguay, Costa Rica gibi çok sayıda ülkede, bakanların ve diğer kamu görevlilerinin parlamentonun istediği bilgileri vermesi anayasal bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir. Bu sebeple TBMM’nin yürütme organını denetleme yetkilerinin Latin Amerika’daki güçlü başkanlık sistemlerinin bile gerisinde olduğu söylenebilir.61 59 Esen, s. 45-73. 60 Esen, s. 45-73. 61 Esen, s. 45-73.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1