81 TBB Dergisi 2024 (173) Muhammed BIÇAKÇIGİL üç ay içinde görüşülüp karara bağlanmayan kararnamelerin kendiliğinden yürürlükten kalkacağına ilişkin düzenleme, bu kararnameler üzerinde yasama organının siyasal denetimine imkân vermektedir.78 Ancak TBMM’nin reddettiği bir kararnameyi cumhurbaşkanının yeniden çıkarmasına bir engel bulunmamaktadır.79 Anayasa’nın 119’uncu maddesine göre: “Olağanüstü hallerde cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104’üncü maddenin on yedinci fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir”. Yani olağanüstü dönem söz konusu olduğunda çıkarılacak cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle temel haklar, kişi hak ve ödevleri ile siyasi haklar hakkında düzenleme yapılabilecektir. Anayasa’nın 148’inci maddesine göre; olağanüstü dönemde çıkarılan cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin herhangi yargısal denetimi bulunmamakta, şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla AYM’de dava açılamamaktadır. Halbuki olağanüstü dönem cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yargı denetimine bağlı tutulması, yürütme organının olağanüstü dönemlerde anayasal sınırlar içinde kalmasının en önemli teminatıdır. Bu sebeple olağanüstü hallerde çıkarılan kararnamelerin yargı denetimi dışında tutulması hukuk devleti ilkesinin göz ardı edilmesi anlamına gelir. Bu durum Anayasa’nın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkesine de aykırıdır ve Anayasa’nın olağanüstü dönemlerde askıya alınabilmesi anlamına gelir. Dolayısıyla olağanüstü dönem cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yargı denetimi dışında tutulmasının ne demokratik hukuk devletiyle ne de anayasal demokrasi ilkesiyle bağdaşır bir yönü bulunmamaktadır.80 Burada AYM’nin 2016 tarihli içtihat değişikliğine değinmek gerekecektir. AYM, 2016 yılı öncesinde olağanüstü dönemdeki kanun hükmündeki kararnamelerin gerçekten bu nitelikte olup olmadığını denetlemeye kendisini yetkili görmekte; yer, zaman ve konu bakımından olağanüstü dönemi aşan uygulamaların olağan dönemde çıkarı78 Merve Ünal Açıkgöz, 2017 Anayasa Değişiklikleri Bağlamında Yürütmenin Yargı Tarafından Denetimi İle Hukuk Devletinin Gerçekleştirilmesi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara 2021, s. 278. 79 Esen, s. 45-73. 80 Esen, s. 45-73.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1