131 TBB Dergisi 2024 (174) Fatma Ebru GÜNDÜZ - Melike Özge ÇEBİ BUĞDAYCI İdarenin sorumluluğuna sebebiyet verebilecek olan zararın sahip olması gereken bir diğer özellik ise, zararın idarenin fiilinin doğrudan bir sonucu olmasıdır. Bir diğer ifade ile doğrudan zarar olmasıdır.11 Nitekim tam yargı davaları, “idarenin faaliyetlerinden ötürü, hakları doğrudan zarara uğrayanlar tarafından idare aleyhine açılan tazminat davaları olup, idarenin hukuki (mali/tazmin) sorumluluğunun yargı aracılığıyla yerine getirilmesini sağlamaktadır.”12 İYUK’un 2. maddesinde de tam yargı davası açabilecekler için “doğrudan hakları muhtel olanlar” ifadesindeki “doğrudan” kelimesi, zararın bu özelliğini vurgulamaktadır. Buna göre idare kendi fiilinin bir neticesi de olsa, dolaylı zararlardan sorumlu değildir. II. DOĞRUDAN ZARAR-DOLAYLI ZARAR AYRIMI VE YANSIMA ZARAR KAVRAMI Sorumluluğun konusu olan zarar çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Zarar; maddi zarar-manevi zarar, doğrudan zarar-dolaylı zarar gibi farklı sınıflandırmalara tabi tutulabilmektedir. Bu sınıflandırmalardan konumuz olan yansıma zarar ile ilgili olanı doğrudan zarar-dolaylı zarar ayrımıdır. Bu sebeple öncelikle doğrudan zarar-dolaylı zarar ayrımını inceleyecek, ardından da yansıma zarar kavramını ele alacağız. A. Doğrudan Zarar-Dolaylı Zarar Ayrımı Doğrudan zarar-dolaylı zarar ayrımı esasen illiyet bağı ile ilgili bir ayrımdır.13 Doğrudan zarar, sorumluluğa sebep olan fiil ile zarar arasında doğrudan bir ilişkinin var olması halinde gündeme gelir. Bu yönüyle hukuka aykırı bir fiile maruz kalan kimsenin bu fiil nedeniyle araya başka bir sebep girmeden uğradığı zararlar doğrudan zararı oluşturur.14 Bu yönüyle doğrudan zarar, zarar veren fiilin “ilk ve en yakın sonucu” olarak karşımıza çıkar.15 bkz. Şenel Sarsıkoğlu, “İdarenin Mali Sorumluluğu Açısından Zarar Kavramı”, AÜHFD, 2016, C. 65, S. 4, 2389-2422. 11 Atay/Odabaşı, s. 186. 12 Danıştay 10. D, E. 2021/6032, K. 2022/2738, T. 25.05.2022 (Yayınlanmamıştır); Danıştay 10. D, E. 2022/205, K. 2023/8474, T. 24.12.2015 (Yayınlanmamıştır). 13 Eren, s. 553. 14 Oğuzman/Öz, s. 43. 15 Oğuz Sadık Aydos, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (THD), Seçkin, 3. baskı, Ankara 2023, s. 90.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1