163 TBB Dergisi 2024 (174) Abdullah ARIKAN Mevzu bahis gayeye ulaşabilme adına kanun koyucu, gerek matrahın tespiti ile verginin tarhında gerekse emlak vergisinden kaynaklanan uyuşmazlıkların yargısal çözümünde diğer vergiler açısından geçerli olan genel işleyişten oldukça farklılık arz eden bir yapı/süreç inşa etmiştir.4 Bunlardan çalışma konumuzla ilintili olanlarından birisi, arazi ve arsalar açısından emlak vergisi matrahını teşkil eden vergi değerinin belediyelerce hesaplanabilmesi için takdir komisyonları tarafından belli zaman aralıklarıyla gerçekleştirilen asgari ölçüde metrekare birim değeri takdirlerine karşı dava açabilecek kişi ve kuruluşlar yönünden kısıtlama getirilmesidir. Fakat 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK)’un mükerrer 49. maddesi muhtevasında getirilen bu kısıtlama, Anayasa Mahkemesi’nce 2012 yılında hukuk devleti ilkesi ve hak arama özgürlüğünün ihlal edildiği gerekçesiyle iptal edilmiştir.5 Bununla birlikte, emlak vergisinin yukarıda sözünü ettiğimiz mümkün olduğu ölçüde çok ve gerçek tutar üzerinden tarh ve tahsilatının gerçekleştirilebilmesi gayesi etrafında inşa edilen yapısı ile hazineye intikaline kadar geçirdiği sürecin kendine haslığı, mezkûr iptal kararı sonrası birtakım hukuki sorunların doğumuna konumuz emlak vergisi matrahının tayininde adaletin nasıl tesis edilebileceği ile değil de emlak vergisi uygulamasından kaynaklanan uyuşmazlıkların yargısal çözümünde karşılaşılan hukuki meselelerin çözümüyle bağlantılı olduğundan, burada bahsi geçen soruna vurgu yapan bir kısım eserlere işaret etmekle yetiniyoruz. Bkz. Canatay Hacıköylü, Emlak Vergisinde Değerleme Sorunu ve Değer Tespitine İlişkin Öneriler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 2009, s. 68 vd.; Canatay Hacıköylü/Fethi Heper, “Emlak Vergisinde Matrah Tespitine İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Maliye Dergisi, S. 158, 2010; İbrahim Organ/Taha Emre Çiftçi, “Türkiye’de Emlak Vergisi Uygulamasından Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, NÜİİBFD, C. 8, S. 4, 2015, s. 131 vd.; Hülya Kabakçı Karadeniz, Türkiye’de Emlak Vergisi ve Değerli Konut Vergisi (Sorunlar – Çözüm Önerileri) Çeşitli Avrupa Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Analiz, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, s. 141 vd.; Nuray Aşçı Akıncı, Teoride ve Uygulamada Emlak Vergisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2022, (Emlak Vergisi), s. 365 vd. 4 Emlak vergisinin matrahın tayini ile tarhiyatın gerçekleştirilme usulü yönlerinden özellik gösteren bir vergi türü olduğu görüşü için bkz. Özgecan Gök, “Emlak Vergisi Matrahını Belirleyen Takdir Komisyonu Kararlarının Dava Konusu Edilebilirliği (Bir Anayasa Mahkemesi Kararı’nın Sonuçlarının Değerlendirilmesi)”, IV. Vergi Hukuku Konferansı (Genç Hukukçular/Yeni Yaklaşımlar), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016, s. 165-166, 179. 5 Bkz. Anayasa Mahkemesi, T. 31.05.2012, E. 2011/38, K. 2012/89.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1