197 TBB Dergisi 2024 (174) Abdullah ARIKAN dir komisyonu kararlarında mükellefiyet tesisi gibi işlemlerden farklı olarak parasal bir tutar saptandığından mezkûr işlem bölünebilir niteliktedir. “Bu nedenle, ilgililerince kısmen dava konusu edilebileceği gibi yargı mercilerince de kısmen iptaline karar verilebilir.” Ayrıca her ne kadar işlemin tümünün iptali talep edilmiş olsa da esasında takdir komisyonunca tespit olunan birim değerinin bir kısmının hukuka uygunluk taşıdığı davacılar tarafından da zımni olarak kabul edilmektedir. Yukarıda değinilen ilk argümana karşılık bu şekilde yanıt veren Yüksek Mahkeme, olması gereken birim değeri tutarının doğrudan mahkemece saptandığı argümanına ise İYUK’un 20. maddesinde hüküm altına alınan re’sen araştırma ilkesini gerekçe göstererek karşı çıkmaktadır. Nitekim Danıştaya göre, vergi mahkemesi keşif ve bilirkişi incelemelerinden istifade ederek birim değeri tutarının hukuka uygunluğunu denetlemekte ve bu şekilde hareket edilerek kısmen ret ve kısmen iptal kararı verilmesi mezkûr tutarın ilk elden mahkemece saptandığı yani idari işlem niteliğinde yargı kararı verildiği ya da idarenin takdir yetkisinin kısıtlandığı ve yerindelik denetimi yapıldığı manasını taşımamaktadır.109 Karar muhtevasında tartışılan ikinci husus, vergi mahkemelerinin takdir komisyonu kararının tümünü iptalle yetinmeyip, işin esasına da girmesi ve olması gereken birim değeri tutarını saptayarak, saptanan kısım için ret ve kalan kısım için ise iptal kararı veriyor olmasının110 yargı kararı ile idari işlem mahiyetinde hüküm tesis edilmesine sebebiyet verip vermediğidir. Bu mesele esas itibariyle uzun zamandır öğreti ve yargı kararlarında tartışılagelmekte111 ve emlak vergisine esas metrekare birim değerinin takdiri dışında başka bazı önemli konularda da kendisini göstermektedir. Nitekim tarh işlemine karşı açılan davalarda idarece tayin edilen matrahın doğruluğunun değerlendirilmesi noktasında olması gereken matrah tutarının mahkemece saptanıp yukarıda değinildiği 109 Bkz. Danıştay VDDK, T. 24.05.2023, E. 2023/1, K. 2023/3, 22.07.2023 tarih ve 32256 sayılı Resmî Gazete. 110 Ahmet Kumrulu, Vergi Yargılama Hukukunun Kuramsal Temelleri (İşlev-Yapıİlkeler-Nitelik), Betacopy, Ankara 1989, (Yargılama), s. 100, 278. 111 Tartışmanın vergi mahkemelerinin kuruluşundan bu yana devam ettiği yönünde bkz. Recep Kaplan, “Vergi Davalarında Hâkimin Karar Verme Yetkisinin Sınırları”, Vergi Dünyası, S. 375, 2012, (Karar Verme), s. 91.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1