203 TBB Dergisi 2024 (174) Abdullah ARIKAN me kararı esas alınmak suretiyle idarece tespit edileceği açıkça hüküm altına alınmış bulunmaktadır.132 Son ve yaygın olarak başvurulan argüman ise, vergi mahkemelerinin değinilen surette karar vermesinin re’sen araştırma ilkesinin bir gereği olduğudur. Fakat mezkûr ilke delillerin toplanması ve somut maddi olayın tespiti aşaması ile ilgili olduğundan,133 bu görüşe katılmak mümkün görünmemektedir. Vergi mahkemesi hiç kuşkusuz bu ilke doğrultusunda her çeşit incelemeyi kendiliğinden yapabilir, fakat ilkenin mahkemenin nasıl hüküm tesis etmesi gerektiğiyle ilgili bir yönü bulunmamaktadır. Dolayısıyla meselenin çözümünde re’sen araştırma ilkesinin dayanak olarak kabul edilmesi yerinde bir yaklaşım değildir.134 Bu noktada kısmen ret ve kısmen iptal şeklinde karar verilmesinin vergi alacaklısı ile yükümlüsü yönünden ortaya çıkardığı olumlu ve olumsuz neticeleri de ele almak gerekir. Vergi alacaklısı yönünden her ne kadar idari işlem niteliğinde yargı kararı verilmesi yasağı lehe görünse de135 somut mesele özelinde iki yönden olumlu neticenin doğduğunu belirtmek gerekir. Bunlardan ilki, hazinenin vergi alacağına daha çabuk kavuşması,136 diğeri ise zamanaşımı tehdidinin ortadan kalkmasıdır.137 Yükümlü yönünden ise hem olumlu hem de olumsuz 132 Duran, Vergi Davaları (II), s. 72; Kaplan, Karar Verme, s. 96; Bahçeci, Tarhiyat, s. 119. 133 Bahtiyar Akyılmaz, “İdari Yargıda Hâkimin Hüküm Vermesi”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 149. Yıl Sempozyumu, Danıştay Yayınları No: 93, Ankara 2017, s. 166. 134 Duran, Vergi Davaları (II), s. 73-74; Recep İbiş, Vergi Yargılamasında Re’sen Araştırma, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2013, s. 125-126; Bahçeci, Tarhiyat, s. 122-127. 135 Nitekim ilgili yasağın kurallaştırıldığı Anayasal ve kanuni düzenlemeler, idari yargı mercilerinin hukuka uygunluk denetiminin sınırını aştığı ve böylece idarenin takdir ve siyasetini denetlemiş olduğu yönündeki eleştirilerin yansımasını teşkil etmektedir. Bkz. Onur Karahanoğulları, “İdari İşlem Niteliğinde Yargı Kararları ve Vergi Davaları”, Turgut Tan (Ed.), Prof. Dr. A. Şeref Gözübüyük’e Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara 2005, (Vergi Davaları), s. 200. 136 Duran, Vergi Davaları (II), s. 76; Ersin Nazalı, “‘İdari İşlem Niteliğinde Yargı Kararı Verilemez’ Kuralının Vergi Davalarına Uygulanabilirliği”, Vergi Dünyası, S. 331, 2009, https://www.vergidunyasi.com.tr/, (E. T.: 05.05.2024). 137 Candan, Vergi, s. 33; İbiş, s. 127; Bahçeci, Tarhiyat, s. 131; Hasan Oral, “Vergi Yargısında İdari İşlem Niteliğinde Karar ve İngiltere Deneyimi”, Abdullah Tekbaş/ Betül Hayrullahoğlu (Ed.), Anayasa Yargısı ve Maliye, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021, s. 174.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1