208 Emlak Vergisi Uygulamasından Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Yargısal Çözümünde Karşılaşılan Bazı Hukuki Sorunlar ve Çözüm Önerileri bakış açısıyla kabul edilemez.156 Bu nedenle mezkûr konu bağlamında dar bir bakış açısının benimsenmesi kaçınılmaz görünmektedir. Söz gelimi, Danıştay kararlarında da ifade edildiği üzere, idarece saptanan matrah veya birim değeri tutarını aşacak surette karar verilmesinin değinilen yasak kapsamında görülmesi157 bu noktada savunulabilir.158 Peki vergi mahkemesinin önüne gelen bir uyuşmazlıkta matrah ya da birim değeri tutarını saptaması bakımından meseleye nasıl yaklaşılmalıdır? Kanımızca matrah veya birim değeri tutarının mahkemece hesaplanması tarh işlemi ya da takdir komisyonu kararının konu unsuru yönünden hukuka uygunluk denetimine tabi tutabilmesi için çoğu zaman zorunluluk taşır.159 Çünkü vergi tutarı veya arsaya dair metrekare birim değeri ilgili işlemlerin konu unsuruna dahil bulunmaktadır.160 Böyle olunca da aksi yöndeki bir kabul, rakamsal değeri içeren idari işlemlerin konu unsuru yönünden hukuka uygunluk denetimine tabi tutulamayacağı anlamına gelir ki bu da idari eylem ve işlemlerin yargısal denetiminin kısıtlanması manasını taşıyacağından hukuk devleti ilkesini ihlal eder.161 156 İdarenin yargısal denetimi ile hukuk devleti ilkesi arasındaki yakın ilişki için bkz. Bahtiyar Akyılmaz, “Hukuk Devleti İlkesinin Gerekleri ve İdari Yargının Önemi”, 154. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Danıştay Yayınları No: 114, Ankara 2022, s. 48 vd. 157 Yılmaz Özbalcı, Vergi Davaları, Oluş Yayıncılık, Ankara 2010, s. 71. 158 Atilla Budak, “Re’sen Araştırma İlkesinin Bilirkişilik Müessesesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Vergi Dünyası, S. 301, 2006, https://www.vergidunyasi.com. tr/, (E. T.: 24.05.2024); Bahçeci, Tarhiyat, s. 130. 159 Karahanoğulları, Vergi Davaları, s. 206; Eda Özdiler, “Vergi Yargısının Görev Alanı”, Ertuğrul Akçaoğlu/İnci Solak Akman (Ed.), Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan C. II, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 243, Ankara 2009, s. 1096-1097; Nazalı, https://www.vergidunyasi.com.tr/, (E. T.: 05.05.2024); Oral, s. 161; Nitekim idarece gerçekleştirilen sınavlar dolayısıyla açılan davalarda sınav sonuçları bakımından idare mahkemelerince yapılan denetim de sınav işleminin konu unsuru yönünden cereyan etmekte ve mahkemece olması gereken sınav sonucu bilirkişi incelemesi sonucunda tespit edilmektedir. Bkz. Karahanoğulları, Vergi Davaları, s. 207-209. 160 Öncel/Kumrulu/Çağan/Göker, s. 115; Candan, Yargılama, s. 342; Uğur Yiğit, Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2019, s. 216. 161 İdari yargı mercilerince verilen hükümlerin etki ve sonuçlarının ilgili yasak dolayısıyla kısıtlanmasının hukuk devleti ilkesine aykırılık taşıyacağı yönünde bkz. Turan Yıldırım, “Yargı Kararlarının Uygulanmaması Sorunu”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C. 1, S. 2, 2004, s. 7, https://www.insanbilimleri.com/, (E. T.: 04.05.2024).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1