225 TBB Dergisi 2024 (174) Mesut KÖKSOY ğa başvurmakta ve sürece katılmakta çekimser davranabilir.2 Bu bağlamda tarafları, uyuşmazlığı müzakere etmek üzere bir araya getirmek için bazı düzenlemeler yapılması ihtiyacı ortaya çıkabilir. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun (HUAK) 18/A maddesinin 11’inci fıkrasında ve İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3’üncü maddesinin 12’inci fıkrasında, tarafların en azından ilk toplantıya katılmasını sağlamak amacıyla, yaptırım öngörülmüştür. Buna göre, geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmayan taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa dahi yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmez. HUAK’ın 18/A maddesinin 11’inci fıkrası, Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa’ya aykırı bulunarak 14.03.2024 tarihinde iptal edilmiştir. Ancak aynı düzenleme İş Mahkemeleri Kanunu (İMK) m. 3/12’de de yer aldığından iş hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda, arabuluculuk ilk toplantısına geçerli mazeret göstermeksizin katılmama hâlinde yaptırım uygulanır. Ayrıca 9. Yargı Paketi3 ile ilk toplantıya katılmamanın yaptırımının, HUAK’ın 18/A maddesinin 11’inci fıkrasında ve İMK’nın 3’üncü maddesinin 12’nci fıkrasında, yeknesaklık sağlanması amacıyla yeniden düzenlenmesi planlanmaktadır. O hâlde söz konusu mesele hâlen güncelliğini korumaktadır. Bu nedenle, çalışmamızda öncelikle arabuluculuk ilk toplantısına katılmamanın yaptırımının uygulanmasının şartları ele alınacaktır. Daha sonra ise Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin kararları dikkate alınarak söz konusu yaptırımın hak arama özgürlüğü ve arabuluculuğun temel felsefesi bağlamında yerinde olup olmadığı değerlendirilecektir. Belirtmek gerekir ki, bu çalışmanın yayın sürecinde 9. Yargı Paketi ile getirilmek istenen düzenlemeler henüz kanunlaşmadığından mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde konu ele alınmış ve gerektiğinde planlanan değişikliklere ilişkin değerlendirmelere dipnotta yer verilmiştir. 2 C. Hutchinson Campbell, “The Case for Mandatory Mediation”, Loyola Law Review, Vol. 42, No. 1, 1996, s. 89-90; Richard C. Reuben, “Tort Reform Renews Debate Over Mandatory Mediation”, Dispute Resolution Magazine, Vol. 13, 2007, s. 13; Gülgün Ildır, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003, s. 91. 3 Bkz. https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D28/Y2/T2/WebOnergeMetni/ c3d4bbf9-eb20-4e80-ac3d-e7772a54c139.pdf, E.T. 08.08.2024.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1