13 TBB Dergisi 2024 (174) Burak TAŞ gulamada ilke kararı niteliğine sahip olmaları itibariyle farklı yorumların birleştirilerek yeni bir kural yaratılması faaliyetidir. Bu kararları ile normatif bir belirlemede bulunulmaktadır.48 Yüksek mahkemelerin bağlayıcı kurallar ihdas etmesi ve bunların uygulanması yoluyla belirlenen hukuk esasları da hukuk kuralı olarak değerlendirilebilir.49 Yargıtay’ın içtihatları birleştirme yolundaki faaliyeti mevzuata açıklık kazandırmaktır. Bu nedenle bu kararların yürürlükteki hukuk kurallarının anlamını saptayıcı niteliğe sahip olduğu savunulur. Kaldı ki, içtihatları birleştirme kararlarına yeni bir kanun hükmü niteliğinin tanınmış sayılması yasama yetkisinin devri bağlamında anayasaya da aykırılık oluşturacaktır.50 Kanaatimizce içtihatları birleştirme kararları hukuk düzeninde yeni bir kural yaratmakla birlikte mevcut kuralın nasıl yorumlanacağını belirtmektedir. Bu ise hukukun asli alanına bir müdahale teşkil etmektedir. Yargıtay’ın bu faaliyeti yasama yetkisinin kullanımı anlamına gelmemektedir. Bu kapsamda İBK’lar oluşturma kapsamında Yargıtay’ın faaliyeti kuvvetler ayrılığı ilkesine de aykırılık oluşturmamaktadır. Bunun dışında içtihatları birleştirme kararları değiştirilemez nitelikte de değildir. Başka bir içtihatları birleştirme kararı ile mevcut içtihatları birleştirme kararının değiştirilmesi mümkündür.51 Bu nedenle kanaatimizce İBK’lar kendine özgü yapısı olan (sui generis)52 bir hukuki düzenlemedir. Bu yönüyle İBK uygulamasının ezberden Anayasaya aykırı olduğunun savunulması yerinde olmayacaktır.53 48 Örneğin YİBCBGK’nın “Kanun dışı yakalanan veya tutuklanan kişilere tazminat verilmesi hakkındaki 466 sayılı Kanun’a göre mahkemelerce tazminata hükmolunması halinde Hazineye nispî harç yükletilmesinin doğru bulunmadığına” (1974/4E., 1974/3K., 15.4.1974T.) karar vermesi normatif bir belirlemedir. Bu kapsamda da İBK’ların normatif yönü itibariyle hukuk kuralı olarak değerlendirilmeleri gerekmektedir. 49 Adnan Güriz, Hukuk Başlangıcı, Siyasal Kitabevi, 19. Baskı, Ankara, 2019, s. 25; İBK’ların kanunun bağlayıcılık gücü ile eşdeğer olduğu şeklinde yorumlanamayacağı görüşü için bkz. Fırat Gedik/Emel Koç, “Hüküm Kurma ve İçtihat”, Ankara Barosu Dergisi, Ankara, 2009, C.67, S.2, s. 161. 50 Centel, s. 367. 51 Yıldız Akgül, s. 47. 52 Danıştay İBK’ları bağlamında aynı yönde bkz. Lütfi Duran, “Danıştay’ın İçtihatları Birleştirme Uygulaması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ankara 1972, C.27, S.3, s. 419. 53 Cenk Akil, “Hâkimin Hukuku Kendiliğinden Uygulaması İlkesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2008, C.57, S.3, s. 17-18.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1