236 Arabuluculuk İlk Toplantısına Geçerli Mazeret Göstermeksizin Katılmamanın Yaptırımı tanınması gerekir.30 Mahkeme önünde davacı veya davalı olma, hak arama özgürlüğünün temel unsurlarındandır.31 Bireylere hak arama özgürlüğü tanınması, devletin aslî görevlerinden biridir.32 Hak arama özgürlüğünün etkili bir şekilde kullanıldığının kabul edilmesi için maliyetlerin yargı yoluna başvurmayı engelleyici mahiyette olmaması gerekir.33 Aksi hâlde sadece maddi durumu iyi olan kişilerin hak arama özgürlüğüne sahip olmasından söz edilir.34 Mahkemeye başvurmayı dolaylı da olsa güçleştiren veya engelleyen düzenlemeler hak arama özgürlüğünü ihlâl eder.35 Hak arama özgürlüğünün sınırlandırılmasına ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin yerleşik içtihatlarında,36 “Özel sınırlama nedeni öngörülmemiş olan hakların da hakkın doğasından kaynaklanan bazı sınırları bulunduğu kabul edilmektedir. Ayrıca hakkı düzenleyen maddede herhangi bir sınırlama nedenine yer verilmemiş olsa da Anayasanın diğer maddelerinde yer alan kurallara dayanarak bu hakların sınırlandırılması da mümkün olabilir. Bu noktada Anayasa’nın 13’üncü maddesinde yer alan güvence ölçütleri işlevsel niteliği haizdir” ifadesine yer vermiştir. Belirtmek gerekir ki, hak arama özgürlüğüne bazı sınırlamalar getirilebilir. Bu sınırlama sadece kanun ile getirilebilir.37 Ancak iş yükünün fazla olduğu gerekçesiyle hak arama özgürlüğü zorlaştı30 Bahadır, s. 40; Mesut Aydın, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hak Arama Özgürlüğü”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 61, S. 3, 2006, s. 11; Özmumcu, s. 838. 31 Aydın, s. 10; Köküsarı, Değişiklikler, s. 166. 32 Muhammet Özekes, “Zorunlu Arabuluculuğun Hak Arama Özgürlüğü ve Arabuluculuk İlkeleri Bakımından Değerlendirilmesi Zorunlu Arabuluculuğa Eleştirel Bir Yaklaşım”, Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu 2018, Pozitif Matbaacılık, Ankara, 2019, s. 123; Kübra Doğan Yenisey, “İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı, Editör: Kübra Doğan Yenisey, 2016, s. 182. 33 Bahadır, s. 48. 34 Bahadır, s. 48. 35 Mutlay, s. 35. 36 AYM, T. 01.11.2012, E. 2010/83, K. 2012/169, RG. 22.02.2013, S. 28567; AYM, T. 16.04.2015, B. B. No: 2014/5836, RG. 11.07.2015, S. 29413, AYM, T. 19.12.2013, B. B. No: 2013/2187, RG. 07.01.2014, S. 28875. 37 Köküsarı, Değişiklikler, s. 172.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1