238 Arabuluculuk İlk Toplantısına Geçerli Mazeret Göstermeksizin Katılmamanın Yaptırımı bu hak mutlak bir hak olmayıp, sınırlandırılabilir.47 Anayasa’da güvence altına alınan diğer temel hak ve özgürlükler bu hakka sınır teşkil edebilir.48 Bir kimsenin mahkemeye başvurmasının engellenmesi veya mahkeme kararını önemli ölçüde etkisizleştiren sınırlamalar mahkemeye erişim hakkını ihlâl eder.49 Bununla birlikte, mahkemeye erişim hakkı engellenmemesi kaydıyla, arabuluculuğun geliştirilmesi için bazı yaptırımların öngörülebileceği ifade edilmektedir.50 Bu bağlamda, geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmayan tarafın yargılama giderinden sorumlu tutulması ve lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi mahkemeye erişim hakkını sınırlamaktadır.51 V. ARABULUCULUK İLK TOPLANTISINA KATILMAMANIN YAPTIRIMININ YERİNDELİĞİ SORUNU A. Anayasa Mahkemesi’nin Konuya İlişkin Kararları İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3’üncü maddesinin geçerli mazeret göstermeksizin arabuluculuk ilk toplantısına katılmamanın yaptırımını düzenleyen 12’inci fıkrasında yer alan “yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur” ifadesinin Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasıyla iptali için başvurulmuştur. Anayasa Mahkemesi, 2018 yılında, söz konusu düzenlemenin arabuluculuk kurumuna işlerlik kazandırma amacı taşıdığı, hak arama özgürlüğüne ölçüsüz sınırlama getirilmediği gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Anayasa Mahkemesi’nin kararı şu şekildedir: “İptali istenen kural da yargılama masraflarının davada haksız çıkan tarafa yükletilmesi şeklindeki temel kuralın istisnalarından birini teşkil edebilecek niteliktedir. Kuralın ge47 Bahadır, s. 51; Ersin Erdoğan, “7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk ve Hak Arama Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 14, S. 55, 2017, s. 1230. 48 AYM, T. 13.11.2014, E. 2013/95, K. 2014/176, RG. 13.03.2015, S. 29294. 49 AYM, T. 28.11.2013, E. 2013/40, K. 2013/139, RG. 09.05.2009, S. 28995. 50 Bahadır, s. 162; Erdoğan, s. 1225. 51 AYM, T. 14.03.2024, E. 2023/160, K. 2024/77, RG. 18.04.2024, S. 32521; Erdoğan, s. 1222. Arabuluculuğa başvuru zorunluluğunun mahkemeye erişim hakkını sınırladığına ilişkin ayrıca bkz. Bahadır, s. 114; Özmumcu, 2016, s. 838; Kürşat Karacabey, “Zorunlu Arabuluculuğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2016, s. 467.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1