14 Ceza Hukuku Bağlamında Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararları ve İlgili Sorunlar Yargıtay’ın içtihatları birleştirme kararlarının norm değerini belirlemede Yargıtay Kanunu m. 45/5 yardımcı olmaktadır. “İçtihadı birleştirme kararları benzer hukuki konularda Yargıtay Genel Kurullarını, dairelerini ve adliye mahkemelerini bağlar” şeklindeki bu hükümden hareketle bu kararların normlar hiyerarşisinin bir parçası oluşturduğu söylenebilmektedir. İçtihatları birleştirme kararları hukukun belirli bir alanına müdahale gerçekleştirdiği için Türk hukukunun kaynaklarından birisini teşkil etmektedir.54 Bu kararlar; Anayasa, kanun, uluslararası anlaşmalar gibi hukukun yazılı kaynaklarından birini oluşturmaktadır.55 Yargıtay, ülkenin bütününde içtihat birliğini; yani hukukun ülke genelinde aynı şekilde uygulanmasını sağlama motivasyonuyla içtihatları birleştirmektedir.56 Ancak bu kararların amacı bir uyuşmazlığı kesin olarak çözüp davayı sonuçlandırmak değildir. Bu kararlarıyla Yargıtay’ın amacı her uyuşmazlıkta uygulanma kabiliyetini haiz bir ilke göstermektir. Bu açıdan İBK’lar genellikle “ilke kararı” niteliği taşımaktadırlar (YK m. 17/1-c).57 İlke kararı ise birbiri ile çelişen iki kararda hukuki bir sorunun çözümlenmesi sonucunda genel bir ilkenin tespit edilmesi niteliğindedir. Bu yönüyle ilke kararı niteliği taşımayan Yargıtay’ın Özel Daire Kararları benzer başka davalarda hâkimi bağlayıcı nitelikte değilken İBK’lar, benzer hukukî konularda hukukun bir uygulanması bağlamında Yargıtay Genel Kurullarını, dairelerini ve adlîye mahkemelerini bağlamaktadır (YK m. 45/5).58 İBK’ların bu bağlayıcılık özelliği, yeni bir İBK veya kanunla ortadan kaldırılabilir.59 54 Aynı yönde bkz. Dönmezer/Erman, s. 207. 55 Erhan Adal, Hukukun Temel İlkeleri El Kitabı, Legal Yayıncılık İstanbul, 2004, s. 91. 56 İçtihatların birleştirilmesi yoluyla kanuna aykırı hükümler bozulmak suretiyle kanunun gerçek anlamı ortaya çıkarılıp ülkede genelinde yorum birliği sağlanmış olur. Dönmezer/Erman, s. 206. 57 Centel, s. 362; Erdener Yurtcan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 16. Baskı, Ankara, 2019, s. 665. 58 Adal, s. 91-92; Alman Hukukunda baskın görüşe göre Yüksek Mahkeme tarafından verilen içtihatları birleştirme kararlarıyla savcılık bağlı değildir (Centel/Zafer, s. 149). Savcı, suç tanımı içeren normu serbestçe yorumlayıp değerlendirebilir (Centel/Zafer, s. 149). Savcının bu hususta kovuşturmaya yer olmadığına karar verebilmesi de kamu davası açmada mecburiyet ilkesine aykırılık teşkil etmeyecektir. Alman Hukukundaki bu görüşü benimseyen görüşe göre de Yargıtay Kanunu m. 45 gereği İBK yalnızca mahkemeleri bağlayacaktır (Bkz. Centel/Zafer, s. 149). 59 Demirbaş, s. 113; İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, 17. Baskı, Ankara, 2021, s. 77; Adal, s. 91-92;
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1