241 TBB Dergisi 2024 (174) Mesut KÖKSOY Kanaatimizce Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı aşağıda belirtmiş olduğumuz gerekçelerle54 yerindedir. Ancak belirtmek gerekir ki, içtihat istikrarının sağlanması bakımından bu kararı eleştiriye açıktır. Mahkeme farklı kanunlarda düzenlenmekle birlikte içerik olarak aynı olan düzenlemenin Anayasa’ya aykırılığını incelerken, 2018 yılında vermiş olduğu kararında Anayasa’ya aykırılık teşkil etmediği kanaatine varmışken, 2024 yılında Anayasa’ya aykırı olduğu kanaatiyle iptaline karar vermiştir. Mahkemelerin gelişen ve değişen durumlara göre içtihat değişikliğine gitmesi doğaldır. Ancak hukuki güvenliğin sağlanması için içtihat değişikliğinin kabul edilebilir temellere dayandırılması gerekir. Keyfi içtihat değişiklikleri hukuki güvenlik ilkesine aykırılık teşkil eder. Zira kanunların olduğu gibi55 mahkeme içtihatlarının da öngörülebilir olması gerekir56. Anayasa Mahkemesi ise, sonraki tarihli iptal kararında, 2018 tarihinde verdiği karara hiç atıf yapmaksızın ve neden içtihat değişikliğine gidildiğini belirtmeksizin iptal kararı vermiştir. Bu durum yargı kararlarının öngörülebilirliği ile bağdaşmaz.57 Anayasa Mahkemesi’nin aynı konuda farklı kararlar vermiş olmasının sürpriz karar yasağı çerçevesinde de değerlendirilmesi gerekir. Sürpriz karar yasağı, genel olarak adil bir yargılama sonunda tarafların öngöremedikleri bir kararla karşılaşmamaları anlamına gelir.58 Be54 Bkz. § V. D. 55 Hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de kanuni düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerektirir (AYM, T. 04.05.2017, E. 2015/41, K. 2017/98, RG. 03.08.2017, S. 30143). 56 İsmail Köküsarı, Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, s. 173; Mesut Köksoy, İcra Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018, s. 43. 57 Muhammet Özekes, “Anayasa Mahkemesi’nin HUAK m. 18/A f. 11’e İlişkin İptal Kararı Hakkında Kısa Değerlendirme”, https://www.hukukihaber.net/ anayasa-mahkemesinin-huak-m-18a-f-11e-iliskin-iptal-karari-hakkinda-kisadegerlendirme, E.T. 08.08.2024. “Anayasa Mahkemesi bir konuda karar verirken, hiç kuşkusuz aynı konuda daha önce verdiği kararları da değerlendirmekte ve bunu yaparken içtihat istikrarı ile içtihadın değiştirilmesi ve geliştirilmesi ihtiyacı arasındaki hassas dengeyi dikkate almaktadır. Bu bağlamda Mahkeme, içtihat değişikliğine gittiğinde önceki kararlardan neden ayrıldığını açıklamalı ve yeni görüşünü temellendirmelidir” (AYM, T. 12.10.2016, E. 2016/167, K. 2016/160, RG. 04.11.2016, S. 29878). 58 Muhammet Özekes, Medenî Usûl Hukukunda Hukukî Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003, s. 185; Varol Karaaslan, Medenî Usûl Hukukunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013, s. 211.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1