242 Arabuluculuk İlk Toplantısına Geçerli Mazeret Göstermeksizin Katılmamanın Yaptırımı lirtmek gerekir ki, somut duruma göre mahkemelerin önceki içtihatlarından farklı yönde karar vermeleri mümkündür. İçtihat değişikliğine gidilmesi, her zaman sürpriz karar verme yasağına aykırı sayılmaz59. Mahkeme gerekçesini belirtmişse, taraflara açıklama yapma imkânı tanımışsa, içtihat değişikliğine gidilmesi olağan karşılanabilir60. Ancak aynı konu hakkında mahkemenin haklı bir gerekçe göstermeksizin farklı yönde karar vermiş olması, taraflarca öngörülemez bir durum olduğundan sürpriz karar yasağına aykırılık teşkil eder. Bu bağlamda, Anayasa Mahkemesi’nin arabuluculuk ilk toplantısına mazeretsiz olarak katılmamanın yaptırımına ilişkin hükmün Anayasa’ya aykırı olmadığını belirtmesine rağmen, içtihadından dönmesini haklı gösteren gerekçeleri açıklamaksızın daha sonradan aynı hükmün Anayasa’ya aykırı olduğuna karar vermesi, sürpriz karar yasağını ihlâl etmektedir. B. Yaptırımın Ölçülülük İlkesi Bakımından Değerlendirilmesi Anayasa’nın 13’üncü maddesine göre, “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz”. Görüldüğü üzere, temel hak ve özgürlüklere kanunla sınırlama yetirilmesi mümkündür. Ancak bu sınırlamanın ölçülülük ilkesine uygun olması gerekir. Temel bir hakkı sınırlandırırken özüne dokunulmaması ve o hakkın tanınmasını anlamsız kılacak düzenlemelerden kaçınılması gerekir.61 Temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamaların meşruluğu, hakkın özüne dokunup dokunmadığına göre denetlenir.62 Sı59 Özekes, Hukukî Dinlenilme, s. 185. 60 Özekes, Hukukî Dinlenilme, s. 187; Karaaslan, s. 211. 61 Esin Örücü, “1961 Anayasası ve Anayasa Mahkemesine Göre Hakkın Özü Kavramı ve Mülkiyet Hakkının Özü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 41, S. 3-4, 1975, s. 146; Bahadır, s. 152. 62 Bahadır, s. 129. Hakkın özü kavramı hakkında bkz. Örücü, s. 146 vd. Hakkın özünün her bir temel hak ve özgürlük için değişik nitelikte olduğuna ilişkin ayrıca bkz. Zühtü Arslan, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Anayasa Yargısı, C. 19, S. 1, 2002, s. 143.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1