274 Türk Hukukunda Taşıyıcı Annelik ve Taşıyıcı Annelik Sözleşmesi olmasa da Yılmaz’ında ifade ettiği üzere doğacak çocuk üzerinde istem sahibi çiftin soybağı kurabilmesi için gerekli olan her türlü adımı atmayı taahhüt etmektedir.29 Taşıyıcı annelik sözleşmesi, iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Eğer taraflar sözleşmede bir bedel (ivaz) belirlememişse ve taşıyıcı anne fedakârlık esasına dayalı olarak bu sözleşmeyi yapıyorsa, eksik iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme söz konusu olur. Bu durumda, gönüllü ebeveynlerin, taşıyıcı annenin makul giderlerini (hamilelikle ilgili tıbbi masraflar, kazanç kaybı, sigorta giderleri ve yasal masraflar) karşılaması, sözleşmeyi tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme haline getirmez. Ancak, sözleşmede taşıyıcı annenin hamilelik sürecinde karşılaşacağı masraflar dışında ayrıca bir bedel belirlenmişse, bu durumda tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme söz konusu olur. Sözleşmede bedel kararlaştırılmamış olsa dahi, her iki tarafın asli ve yan yükümlülükleri bulunmaktadır. Taşıyıcı annenin asli yükümlülüğü, yapay döllenmeye rıza göstermek ve doğumdan sonra çocuğu teslim etmektir. Yan yükümlülük olarak ise hem kendi sağlığına hem de çocuğun sağlığına özen göstermekle sorumludur. Gönüllü ebeveynler ise, taşıyıcı annenin asli yükümlülüğünün karşılığı olarak, taraflarca sözleşmede kararlaştırılması durumunda ona belirli bir ücret ödemekle yükümlüdürler. Erol’a göre, ücretin ödenmemesi durumunda taşıyıcı annenin çocuğu teslim etmekten kaçınabileceği, hatta hapis hakkı dahi doğabileceği ifade edilmiştir. Ücret ödeme yükümlülüğü olmasa bile, gönüllü ebeveynler taşıyıcı annenin sözleşmeden kaynaklanan masraflarını ödemekle, çocuk doğduktan sonra çocuğu taşıyıcı anneden teslim almakla yükümlüdürler. Kanun koyucu TBK m. 27’de kanunun emredici hükümlerine, kişilik haklarına ve kamu düzenine aykırı sözleşmelerin kesin hükümsüz olduğunu ifade etmiştir.30 Yukarıda izah ettiğimiz üzere kanun koyucu, 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun’da ve Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te taşıyıcı annelik uygulamasını yasakladığı için mevcut hukuk düzenine göre 29 Yılmaz, s. 55. 30 Hakeri, Tıp Hukuku, s. 957. Erol, s. 120.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1