18 Ceza Hukuku Bağlamında Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararları ve İlgili Sorunlar Normlar hiyerarşisi teorisinde normun yerini tespit etmede Kelsen’in geçerlilik zinciri ölçütüne başvurmak yerinde olacaktır. Geçerlilik zinciri fikri, Kelsen’in normatiflik ve hukuk sisteminin bütünlüğü sorunlarına getirdiği çözümlerin merkezinde yer almaktadır.73 Piramitteki normlardan biri diğerini yetkilendiriyorsa ya da her ikisini de yetkilendiren üçüncü bir norm varsa, iki norm tek bir geçerlilik zincirine aittir. Hukuk sisteminin birliği, tüm normların tek bir geçerlilik zincirine ait olması ve bir geçerlilik zincirindeki tüm normların aynı sistemin parçası olması gerçeğinden oluşur. Normatiflik, bir zincirdeki her bir normun geçerliliğini kendinden öncekinden alması gerçeğiyle sağlanır.74 Bu nedenle İBK’lar da kaynağını kanundan aldığı için kanunun altında yer aldığı sonucuna ulaşılmalıdır. Gözler de İBK’ların normlar hiyerarşisinde bütün düzenleyici işlemlerin üstünde bulunduğunu kabul etmektedir.75 Doktrinde bir görüşe göre Yargıtay Kanunu, içtihatları birleştirme kararlarının Yargıtay Genel Kurullarını, dairelerini ve adliye mahkemelerini bağladığını düzenlese bile bu hüküm fiilen bir temenniden öteye gidemeyecektir.76 Bu hükmün işlerlik kazanabilmesi için, içtihatları birleştirme kararını veren merciin, bu kararlara uyulup uyulmadığını, hukuken ve fiilen denetleme olanağına sahip olması veya bu denetlemenin her bir somut olayda başka bir mercii tarafından yapılması gerekecektir. Yargıtay Kanunu ise da bu durumu bir düzenleme altına almamıştır. Bu nedenle, İçtihatları birleştirme kararına uyulup uyulmaması, karar verme yetkisine sahip merciin takdirine bırakılmıştır. Ancak somut uyuşmazlığı çözmekle yetkili mercii açıkça veya zımnen içtihatları birleştirme kararına aykırı karar verebilir ve bu durumda hukuken yapılabilecek bir şey yoktur. Bu sorunla uygulamada 73 Joseph Raz, Kelsen’s Theory of the Basic Norm, The American Journal Of Jurisprudence, Amerika Birleşik Devletleri 1974, C. 19, S. 1, s. 97. 74 Raz, s. 97. 75 Gözler, s. 191; İdare hukukunda içtihatların normatif değeri daha baskın olduğu için doktrinde bir görüşe göre genel olarak içtihatlar kararnamelerin üstünde kanunların ise altında yer almaktadır. Kararnamelerin üstünde olmasından kastedilen, içtihatların hukuki gücünün idarenin düzenleme yetkisinin üstünde yer almasından kaynaklanmasıdır. Sonuç olarak içtihatlar, idarenin düzenleme yetkisinin üstünde yer alırlar (René Chapus, “De la soumission au droit des règlements autonomes”, Recueil Dalloz, Paris, 1960, s. 114, Aktaran Güher Ulu, s. 83) 76 Kayhan, s. 360.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1