307 TBB Dergisi 2024 (174) Ayşe ARAT - Bekir AKINCI ise tarafların yapmak istedikleri sözleşme ile görünürdeki sözleşme birbirinden farklıdır. Bir başka deyişle nispi muvazaada gizli işlem, tarafların gerçekte yapmak istedikleri işlemken, görünürdeki işlem ise gerçekte yapmak istemedikleri işlemdir.29 Muvazaalı sözleşme, görünürdeki işlem tarafların gerçek iradelerini yansıtmadığı ve TBK m. 19’a göre tarafların gerçek ve ortak iradeleri esas alındığı için hüküm doğurmamaktadır.30 Ancak gizli işlem, tarafların iradeleri birbirine uygun olduğu için kural olarak geçerlidir. Bununla birlikte gizli işlem şekle bağlı ise işlemin bu şekle uygun olarak yapılması gerekmektedir. Aksi halde gizli işlem şekle aykırılık sebebiyle geçersiz olmaktadır.31 Muvazaayı iddia eden ispatla yükümlüdür. Tarafların muvazaa iddiası yazılı delille, üçüncü kişilerin muvazaa iddiası her türlü delille ispatlanabilmektedir.32 Muvazaalı işlemin, miras hukukunda ortaya çıkan hali ise muris muvazaası olarak adlandırılmaktadır ve nisbi muvazaanın özel bir şeklini teşkil etmektedir.33 Muris muvazaasında, miras bırakan ile lehine kazandırmada bulunulan arasında bir sözleşme yapılmakta ancak görünürdeki işlem, yapılması istenen gerçek işlemi gizlemeyi amaçlamaktadır. Böylece diğer mirasçılar veya alacaklılardan mal kaçırma amaçlanmaktadır. Nitekim muris muvazaasının temelini teşkil eden 29 Eren, N. 1098; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 410; Oğuzman/Öz, C. 1, N. 412, 413; Antalya, N. 1475, 1476; Akıncı, s. 139; Sert Sütçü, s. 36, 37; Yılmaz, 2021, s. 67; Atamulu, s. 51, 52. 30 Muvazaalı işlem kesin hükümsüzdür(batıldır). Doktrin (Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 411; Oğuzman/Öz, C. 1, N. 415; Antalya, N. 1490; Sert Sütçü, s. 48, 170; Yılmaz, 2021, s. 72; Atamulu, s. 117) ve Yargıtay (YİBK 01.04.1974, 1974/1-2) bakımından baskın görüş bu olmakla birlikte, muvazaalı işlemin yok hükmünde olduğu da savunulmaktadır (Eren, N. 1106, 1108; Yaşar Karayalçın, “Muvazaa (Danışık)-Hileli Anlaşma-Miras Bırakanın Muvazaası”, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul 1999, s. 353. 31 Hukukumuzda görünürdeki işlem için uyulan şeklin, gizli sözleşme için de şekil şartını yerine getireceği yönünde görüşler bulunmakla birlikte (Karayalçın, 1999, s. 353), hâkim görüş ve 01.04.1974 tarih ve 1/2 sayılı YİBK, şekle tabi işlemler bakımından gizli sözleşmenin şekle uymama sebebiyle geçerli olmadığını kabul etmektedir. Eren, N. 1119; Oğuzman/Öz, C. 1, 419; Antalya, N. 1502, 1503; Akıncı, s. 142; Sert Sütçü, s. 49; Atamulu, s. 178. 32 Eren, N. 1125, 1126; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 418, 419; Oğuzman/ Öz, C. 1, N. 415, 416; Antalya, N. 1513, 1514; Akıncı, s. 145; Sert Sütçü, s. 212, 214; Yılmaz, 2021, s. 82, 83; Atamulu, s. 205, 212. 33 Sert Sütçü, s. 67; Yılmaz, 2021, s. 109; Antalya, N. 1522.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1