308 Muris Muvazaası Davalarında 5403 Sayılı Kanun’un Uygulanması Sorunu 01.04.1974 tarih ve 1974/1-2 sayılı YİBK’da “bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında, tapu sicil memuru önünde iradesinin satış doğrultusunda açıklanmış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın, miras hakkı çiğnenen tüm mirasçıların görünürdeki satış sözleşmesinin BK. m. 18’e dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabilirler” yönünde karar verilmiştir. Görüldüğü üzere nisbi muvazaanın unsurları olan gizli işlem, görünürdeki işlem ve tarafların bu yöndeki anlaşmalarının yanı sıra mirasçılardan mal kaçırma amacı da muris muvazaasının önemli bir unsurudur.34 Muris muvazaasının tespiti halinde taşınmazların devrine ilişkin görünürdeki işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığı, gizli işlem ise şekil şartlarını (TMK m. 726, TBK m. 213, Tapu K m. 26) taşımadığı için geçersizdir.35 Bu durumda saklı paylı olsun olmasın miras payı zedelenen tüm mirasçılar, dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa sebebiyle geçersizliğinin tespitini ve buna bağlı olarak tapu kaydının iptalini mahkemeden talep edebilmektedirler.36 Mirasçılardan mal kaçırma amacının tespiti, mirasbırakanın bu yöndeki asıl irade ve amacının ortaya konulması ile sağlanmaktadır. Bunun için “ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, miras bırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılması” gerekir.37 Muris 34 “Muris muvazaası, dört unsurdan oluşur. 1-) Miras bırakanın mirasçısından mal kaçırmak için karşı tarafla anlaşarak gerçek iradesine uygun düşmeyecek ve sonuç doğurmayacak biçimde düzenlediği, tarafların aralarındaki muvazaa anlaşması ile geçersiz olduğunu kabul ettikleri görünüşteki sözleşme, 2-) Mirasçıları aldatma kastı…3-) miras bırakan ile karşı taraf arasındaki görünüşte yapılan sözleşmenin niteliğini değiştiren, hiçbir şekil şartına bağlı olmayan, tarafların beyanları ile iradeleri arasında bilerek meydana getirdikleri, uyumsuzluğu açıklayan muvazaa anlaşması, 4-) miras bırakan ile karşı tarafın gerçek iradelerine uygun olan ancak saklanan ve genellikle bağış sözleşmesi şeklinde yapılan gizli sözleşme…” HGK. 08.06.2011, E. 2011/4-359, K. 2011/405 (naklen Sert Sütçü, 68, dpn. 246. 35 YİBK 01.04.1974, 1974/1-2 36 YİBK 01.04.1974, 1974/1-2 37 Y. 1. HD. 21.09.2022, E. 2022/5452, K. 2022/5991; 1. HD, E. 2013/300, K. 2013/4663;
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1