309 TBB Dergisi 2024 (174) Ayşe ARAT - Bekir AKINCI muvazaasında mirasçılardan mal kaçırma amacı o kadar önemlidir ki Yargıtay, devrin minnet duygusuyla yapılmasında38 veya miras bırakanın sağlığında mirasçılar arasında adil bir paylaştırma yaptığı durumlarda39 muvazaanın bulunmadığını kabul etmektedir.40 Ayrıca Yargıtay’ın aksi yönde kararlarına rağmen muvazaalı hukuki işlemin yapıldığı tarihte kendisinden mal kaçırılacak mirasçı bulunmaması halinde de muvazaa iddiasının ileri sürülemeyeceği kabul edilmektedir.41 Yargıtay’ın muris muvazaası uygulaması doktrinde isabetli bulunduğu42 gibi eleştirilere de maruz kalmıştır. Eleştirilerin başında 1. HD, E. 2007/939, K. 2007/1713. (karararama.yargitay.gov.tr) 38 1. HD. E. 2021/458, K. 2021/5278; 1. HD, E. 2013/11120, K. 2013/15003. (karararama.yargitay.gov.tr). 39 “Miras bırakan sağlığında mallarını mirasçıları arasında, makul ölçüler içerisinde, dengeli bir biçimde paylaştırmışsa, artık mirasçıdan mal kaçırmak, onları aldatmak kastı ve iradesi bulunmadığından, muris muvazaasından söz etmek mümkün olmaz. Bu gibi temliklerde miras bırakanın amacı mirasçıdan mal kaçırmak değil, mallarını sağlığında mirasçılar arasında pay etmektir. Uygulamada “denkleştirme” olarak da tanımlanan bu paylaştırmanın kabulü için, miras bırakanın tüm mirasçılar arasında paylaştırma yapması, paylaştırmada tam bir eşitlik olmasa dahi makul ve hoşgörü ile karşılanabilecek bir denge kurması gerekir.” HGK. 16.06.2010, E. 2010/295, K. 2010/333 (karararama.yargitay.gov.tr). Y. 1. HD. 19.09.1995, E. 1995/8737, K. 1995/11789 (Hüseyin Kovan, Muris Muvazaası Nedeni ile Tapu İptal ve Tescil Davaları ile Tasarrufun İptali Davaları, Adalet, Ankara 2016, s. 106-108). 40 Miras bırakanın mal kaçırma amacının tespitine yönelik somut örnekler için bkz. Sert Sütçü, 70, 71; Murat Topuz, “Yargıtay Kararları Işığında Muris Muvazaasının Varlığını Gösteren Emareler”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.15, S. 2, Temmuz 2016, Prof. Dr. İlhan Ulusan’a Armağan (Özel Sayı), s. 715717; Zeynep Uyar Hatipoğlu, “Yargıtay İçtihatlarına Göre Muris Muvazaasında Mirasbırakanın Asıl İradesinin Tayini”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.22, S. 36, Y. 2017, s. 122-123 ve bu konudaki kararların incelemesi için bkz. Uyar Hatipoğlu, s. 129-131. 41 Sert Sütçü, s. 71; Yılmaz, 2021, s. 114; Esra Eviz, Muris Muvazaası, onikilevhai İstanbul 2019, s. 60, 61. Yargıtay’ın bu yöndeki iki kararı HGK. 01.03.2000, E. 2000/1126, K. 2000/143 (naklen Sert Sütçü, s. 71); Y. 1. HD. 05.03.1992, E. 1991/14394, K. 1992/2628 (naklen Yılmaz, 2021, s. 114). Ancak ceninin durumu (TMK m. 582) ayrı değerlendirilmekte ve cenin sağ ve tam olarak dünyaya geldiğinde mirasçı sıfatını kazanacağından muris muvazaasına ilişkin dava açabileceği kabul edilmektedir. Sert Sütçü, s. 71; Yılmaz, 2021, s. 115; Eviz, s. 60. 42 İsmet Sungurbey, “Mirasbırakanın Danışıklı İşlemlerine İlişkin Yargıtay’ın 1.4.1974 gün, 1/2 sayılı Doğru İçtihadı Birleştirme Kararı Değiştirilemez”, Medeni Hukuk Sorunları, C. 6, İstanbul 1994, s. 10-18. Yazar, muvazaalı işlemlerin genel-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1