363 TBB Dergisi 2024 (174) Mehmet Mert ÖZYILDIRIM olacaktır. Çalışma kapsamında, define kavramı ve koşulları çerçevesinde, bulan kişinin hakkı olan ödül alacağı oranları ve özelliklerinin çeşitli ihtimallere göre incelenmesi ve özellikle kültür ya da tabiat varlığı ile define bulunması arasındaki farkların ortaya konulması amaçlanmıştır. I. DEFİNENİN TANIMI Roma hukukundan beri hangi eşyaların define olarak nitelendirileceği, bir diğer deyişle hukuken define konusu olabilecek şeylerin ne olduğu hususunda birçok farklı açıklama yapılmıştır. Elimize ulaşan bilgiler ışığında, definenin en eski ve kapsamlı tanımı, Roma hukukunun Klasik Hukuk Dönemi’nde11 yaşamış zamanının önemli hukukçularından olan Iulius Paulus tarafından yapılmıştır.2 Paulus’un verdiği tanıma göre define (thesaurus); hatırasının kalmamış olmasından dolayı maliki artık yok sayılan eskiden bir yere bırakılmış kıymetli şey1 Roma devletinin siyasal dönemlerinin sınıflandırılmasında olduğu gibi hukuk dönemleri de modern yazarlar tarafından çeşitli alt başlıklara ayrılmıştır. Zira Roma’nın yüzyıllar boyunca uygulanmış olan hukuku, çağın gereksinimlere göre gelişmiş ve değişerek kendini yenilemiştir. Bu bağlamda; doktrinde kabul gören bir ayrıma göre, Roma hukuku; Eski Hukuk Dönemi, Klasik Öncesi Hukuk Dönemi, Klasik Hukuk Dönemi, Post Klasik Hukuk Dönemi ve Iustinianus Dönemi şeklinde beş farklı aşama çerçevesinde incelenmelidir. Bkz. Özcan Karadeniz Çelebican, Roma Hukuku: Tarihi, Kaynaklar, Genel Kavramlar, Kişiler Hukuku, Hakların Korunması, Turhan Kitabevi, 14. Baskı, Ankara, 2010, s. 57; Özlem Söğütlü, Roma Özel Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 2021, s. 95; Seldağ Güneş Ceylan, “Roma Hukukunun Günümüz Hukuk Düzenlerine Etkisi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, C. 8, S. 2, s. 78. Bu görüş uyarınca; Gaius, Ulpianus, Modestinus, Papinianus ve Iulius Paulus gibi meşhur hukukçularının gelişimine katkıda bulunduğu Klasik Hukuk Dönemi, Roma hukukunun, MÖ. 27-MS. 250 yılları arasındaki uygulanış biçimini ifade etmektedir. Klasik Öncesi Hukuk Dönemi şeklinde bir alt başlığı tercih etmeyen başka bazı yazarlarca ise; MÖ. 150 yılında başlayıp MS. 3. yüzyılın ortalarına kadar uygulanmış olan hukuka, zamansal olarak Klasik Hukuk Dönemi adı verilmelidir. Bu yönde bkz. Bülent Tahiroğlu/Belgin Erdoğmuş, Roma Hukuku Dersleri: Tarihi Giriş, Hukuk Tarihi, Genel Kavramlar, Usul Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 12. Baskı, 2018, s. 42; Ziya Umur, Roma Hukuku: Tarihi Giriş-Kaynaklar-Umumi Mefhumlar-Hakların Himayesi, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1974, s. 156-157; Mehmet Üçer, Roma Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, 2018, s. 55-56 vd. 2 Belgin Erdoğmuş, Roma Eşya Hukuku, Der Yayınları, 7. Baskı, İstanbul, 2017, s. 87; Ziya Umur, Roma Hukuku: Eşya Hukuku, İstanbul, 1985, s. 45; Söğütlü, s. 683; George Hill, Treasure Trove: The Law and Practice of Antiquity, Oxford University Press, Londra, 1933, s. 8.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1