366 Hukuki Açıdan Define Keşfeden Kişinin Hakları yapılarak uygulanacağı belirtilen özel kanun hükümleri, aşağıda detaylı bir biçimde değinileceği üzere, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile bu kanuna dayanılarak yürürlüğe konan mevzuattır. Söz konusu mevzuat uyarınca; bilimsel değer arz eden ve korunması gerekli nitelikte olan kültür ve tabiat varlıklarının maliki, bulan kişi ya da bulunduğu yer önem arz etmeksizin doğrudan doğruya devlettir. Böylelikle, kanun icabı bahsi geçen eserler üzerinde bir tür kamu mülkiyeti tesis edilerek kültür ve tabiat varlıklarının define konusu olamayacağı kararlaştırılmıştır.13 Görüleceği üzere; İsviçre ve Türk kanun koyucuları, definenin tanımı noktasında gömülme ve saklanma olgularını birbirinden ayırmış, gizlenme fiilinin eşyanın bulunmasına nazaran çok daha erken bir dönemde tamamlanmış olması gerektiğini belirtmiş, malikin tespit edilememesi, eşyanın bilimsel bir değeri bulunmaması ve belirli bir kıymeti haiz olması hususlarını da zorunlu birer şart olarak ele almıştır.14 Tüm bu ifadelerden yola çıkarak denilebilir ki; bir buluntunun, hukukumuzca define olarak kabul edilebilmesi için beş farklı şartın aynı anda sağlanması zorunludur. Bu şartlar; buluntunun taşınır bir eşya olması, uzun zaman önce gömülmüş veya saklanmış olması, malikinin tespit edilememesi, eşyanın belirli bir kıymete haiz olması ve bilimsel bir değer taşımaması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. II. DEFİNENİN KOŞULLARI A. Taşınır Eşya Olması Bir buluntunun, Türk hukukuna göre define olarak nitelendirebilmesi için öncelikle taşınır eşya statüsünde olması gerektiği vurgulanmalıdır. Aslında define kavramının hukuki tanımlamasının yapıldığı 13 Fikret Eren, Mülkiyet Hukuku, Yetkin Yayınları, 4. Baskı, Ankara, 2016, s. 515; Oğuz Aydos, “Taşınır Kültür Varlığı Koleksiyonculuğuna İlişkin Değerlendirmeler”, Ankara Barosu Dergisi, 2008, C. 66, S. 4, s. 64, dn. 15; Kuşçu, Define Arayıcılığı, s. 1095-1096 vd. Serda Kurtoğlu, “Definenin Hukuki Mahiyeti ve İktisabı”, Ankara Barosu Dergisi, 1955, S. 6, s. 386-387; Colin Martin, “De la Propriété des Trésors Monétaires”, Revue belge de Numismatique et de Sigillographie, 1970, Vol. 116, s. 26. 14 İhsan Erdoğan, “Hukuki Açıdan Define”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, C. 27, S.1-2, s. 517-518 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1